Notatki: Kowalów :: Genealogia Polska

Notatki

Results 1 do 50 z 112

#	Notatki	Link do
1	(ur.?, zm.?), która w 1836 roku w Koronowie wyszła za mąż za Edwarda Petersona. Po śmierci swego męża Edwarda, Helena Emilia Peterson (z domu Tułodziecka) wyszła drugi raz za mąż w 1844 r. za Andrzeja Szyperskiego (wpis nr 14, parafia Wtelno).	Tułodziecka, Helena Emilia (I1612)
2	Aleksander Kazimierz Sapieha herbu Lis (ur. 13 maja 1624 w Maciejowie, zm. 22 maja 1671 w Wilnie), biskup wileński i żmudzki, duchowny referendarz wielki litewski w 1657 roku, sekretarz Jego Królewskiej Mości, kanonik wileński i warszawski.[4] Był synem Fryderyka, bratem Jana Fryderyka, Tomasza Kazimierza i Krzysztofa Franciszka. Uczył się w kolegium jezuickim w Lublinie, na Akademii Wileńskiej, w Kolegium Nowodworskiego w Krakowie. W 1638 rozpoczął studia na Akademii Krakowskiej. Jako sekretarz królewski kontynuował studia w zakresie prawa kanonicznego w Padwie (1647), Bolonii (1648), Rzymie (1649) i Paryżu. Po powrocie do kraju 14 maja 1650 został prepozytem kapituły wileńskiej. 17 lipca tegoż roku otrzymuje święcenia kapłańskie. W październiku 1650 wyznaczony do sądów biskupich. W 1655 został sufraganem wileńskim i biskupem tytularnym Methone na Peloponezie.[2] 4 kwietnia 1659 otrzymał biskupstwo żmudzkie. Latem 1659 działając jako wysłannik królewski załagodził bunt żołnierzy w wojsku litewskim. Na sejmie 1662 wyznaczony do komisji wojskowo-skarbowej, w czasie obrad której próbował pogodzić zwaśnionych hetmanów Pawła Sapiehę i Wincentego Gosiewskiego. W 1666 otrzymał list przypowiedni na wakującą po bracie Krzysztofie chorągiew dragońską w wojsku litewskim. Przez kilkanaście lat brał czynny udział w obradach sejmiku wileńskiego. W sierpniu 1668 został biskupem wileńskim. 12 kwietnia 1671 przeniósł obraz Matki Bożej Ostrobramskiej do nowej kaplicy, w której znajduje się do dzisiaj. Zmarł 22 maja 1671 w Wilnie, został pochowany w tamtejszej Katedrze. Artykuł pochodzi z Wikipedii.	Sapieha, Aleksander Kazimierz (I3363)
3	Aleksander Konstantynowicz Ostrogski herbu Ostrogski (ur. przed 1 lipca 1570 w Wiewiórce, zm. w grudniu 1603 w Tarnopolu) - książę, wojewoda wołyński, najmłodszy syn Konstantyna Wasyla Ostrogskiego i Zofii z Tarnowskich, brat Janusza. Urodził się w dobrach tarnowskich, wniesionych do rodziny przez matkę, która zmarła przy porodzie. Kształcił się na dworze ojcowskim w Ostrogu. W 1592 roku ożenił się z Anną z Kostków, która wniosła mu w posagu między innymi Jarosław, gdzie odtąd spędzał większość czasu. W 1593 roku został wojewodą wołyńskim, jako następca starszego brata Janusza. Prowadził zbliżoną do niego politykę prohabsburską, ale nigdy nie odszedł od religii prawosławnej i był przeciwny unii brzeskiej. Został pochowany w cerkwi prawosławnej w Ostrogu. Rodzina Z małżeństwa z Anną Kostkówną miał ośmioro dzieci: Zofia Lubomirska Konstanty Aleksander Krzysztof Janusz Paweł Aleksander Wasyl Anna Alojza Chodkiewicz Katarzyna Zamoyska Artykuł pochodzi ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Ostrogski	Ostrogski, Aleksander Konstantynowicz (I3277)
4	Dane osób żyjących ukryte. Dostępne po zarejestrowaniu.	Czernik, Andrzej (I709)
5	Andrzej Stanisław Sapieha (ur. 1592, zm. 25 marca 1646), kasztelan trocki, kasztelan wileński. Był synem Jana Piotra, bratem Jana i Pawła Jana. W latach 1612-1615 był dworzaninem Władysława IV. Posłował na sejm 1618 i 1620. Brał udział w bitwie pod Chocimiem. W 1622 przebywał w Inflantach walcząc ze Szwedami. Stamtąd posłował do sejmu 1623. W 1626 został przeniesiony ze swoją chorągwią do Prus Królewskich. Brał udział w wojnie ze Szwecją do roku 1628. W charakterze przybocznego Władysława IV uczestniczył w wyprawie smoleńskiej 1633. Skłócony z rodziną miał problem z uzyskaniem jakiegokolwiek urzędu. Dopiero w 1641 otrzymał kasztelanię trocką, a w 1644 - kasztelanię wileńską. Zmarł 25 marca 1646. Był osobą bardzo konfliktową, a jego zachłanność prowadziła do nieustannych zatargów z rodziną. Artykuł pochodzi z Wikipedii.	Sapieha, Andrzej Stanisław (I3255)
6	Andrzej Trebunia-Tutka z Pesztu tutki do papierosów sprowadzał, stąd przydomek.	Trebunia-Tutka, Andrzej (I2877)
7	Bohdan Sapieha - (ur. 14xx - zm. ok. 1512) pisarz hospodarski, okolniczy smoleński, protoplasta linii różańsko-czerskiej rodu Sapiehów, brat Iwana. Był najstarszym synem Semena. W latach 1471-1488 był sekretarzem hospodarskim Kazimierza Jagiellończyka. Zbudował podstawy majątkowe rodziny, m.in. przez małżeństwo w 1475 r. z knaihinią Teodorą Sokolińską, spowinowaconą przez matkę z Olgierdowiczami. Za pieniądze otrzymane od króla i krewnych żony zakupił m.in. jedenaście różnych posiadłości w witebskiem. Dwukrotnie - w latach 1504 i 1507 posłował do Moskwy do Iwana III i Wasyla III. Drugie poselstwo, odbywane w towarzystwie Jana Radziwiłła mające na celu zawiadomienie cara o zmianie na polskim tronie oraz próbę odzyskania zajętych ziem i uwolnienia jeńców zakończyło się uwięzieniem Bohdana jako zakładnika za Michała Glińskiego. Został uwolniony pod koniec 1508 na skutek interwencji króla Zygmunta I. Umiera w roku 1512, dokonawszy wcześniej uregulowania spraw majątkowych z bratem Iwanem. Był ojcem Iwana. Artykuł pochodzi ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Bohdan_Sapieha	Sapieha, Bohdan (I3230)
8	Był na przymusowych robotach w Niemczech. Był zatrudnony w rolnictwie, w Hagen od lutego 1943 do kwietnia 1945.	Chowaniec, Władysław (I2295)
9	Był szafarzem poborów województwa mazowieckiego.	Lasocki h. Dołęga, Andrzej (I2045)
10	Był szafarzem poborów województwa mazowieckiego.	Lasocki h. Dołęga, Jan (I2047)
11	Był wojskim wyszogrodzkim.	Lasocki h. Dołęga, Jan (I2042)
12	Był wojskim zakroczymskim.	Lasocki h. Dołęga, Jacek (I2036)
13	Był wojskim zakroczymskim.	Kryski h. Prawdzic, Florian (I2069)
14	Dane osób żyjących ukryte. Dostępne po zarejestrowaniu.	Cudzich, Bronisław (I9)
15	Chrzestni: Jakub Sieczka Anna Franos	Franosz, Anna (I1193)
16	Chrzestni: Jan Chowaniec Wiktoria Skupień	Franosz, Franciszek (I1192)
17	Chrzestni: Jan Stołowski Teresa Cudzich	Franosz, Stanisław (I1198)
18	Chrzestni: Jan Tatar Wiktoria Stołowska	Franosz, Jakub (I1194)
19	Chrzestni: Józef Maciata Zofia Gierka	Franosz, Jakub (I1195)
20	Chrzestni: Józef Maciata Anna Sieczka W dniu 25 marca 1909 przyjechał do Ameryki razem ze swoją żoną, gdzie mieszkał do śmierci.	Franosz, Wawrzyniec (I40)
21	Chrzestni: Maciej Sieczka Anna Maciata	Franosz, Stanisław (I38)
22	Chrzestni: Stanisław Franosz Anna Skupień	Franosz, Marianna (I41)
23	Chrzestni: Stanisław Maciata Anna Maciata	Franosz, Franciszek (I1199)
24	Chrzestni: Stanisław Maciata Stanisława Skupień	Franosz, Aniela (I14)
25	Chrzestni: Stanisław Matyga Marianna Dzierżęga	Furtak, Józef (I1012)
26	Dane osób żyjących ukryte. Dostępne po zarejestrowaniu.	Cudzich, Józef Stanisław (I2)
27	Franciszek Czernik Kubanka - uczeń Wyrnala, znakomity basista, jeden z tej grupy najstarszych, którzy jeszcze czynnie uczestniczą w muzykowaniu po karczmach. Franek to lubiany basista, a przede wszystkim bardzo utalentowany, grywał ze wszystkimi nieżyjącymi muzykantami z Białego Dunajca. Przypis pochodzi ze strony: http://www.gokbialydunajec.pl/muzykanci/bialodunajeccy-muzykanci	Czernik, Franciszek (I2595)
28	Franciszek Dańko Wyrnal - urodził się 11 listopada 1922 r., był sprytnym i ciekawym świata chłopcem. Mając 18 lat zaczął grać na akordeonie zwanym wtedy organami, a później na skrzypcach i basach. Posiadał talent i zamiłowanie do muzyki góralskiej. W czasie okupacji organizował innych do wspólnego muzykowania, był więźniem „Palace" w Zakopanem, skąd uciekł. Przez 22 lata pracował jako kierowca w MPK, w 1973 r. w czasie powodzi wykazał się walecznością, za co został odznaczony medalem za odwagę. Był znany w całym regionie jako muzykant, który zagrał każdą śpiewkę czy zasłyszaną nutkę. Zmarł 8 marca 1977 r. mając 55 lat. Źródło:http://www.gokbialydunajec.pl/muzykanci/bialodunajeccy-muzykanci	Dańko, Franciszek (I1584)
29	Franciszek Ksawery Sapieha herbu Lis (ur. pomiędzy 1741 a 1746, zm. 30 stycznia 1806 lub 10 lutego 1808 w Cienkowicach), ostatni wojewoda smoleński, konsyliarz z Senatu w konfederacji targowickiej.[1] Był synem Ignacego i Anny z Krasickich, bratem Józefa i Kajetana Michała. W latach 50. kształcił się w Warszawie, po czym rozpoczął karierę wojskową. W 1763 został porucznikiem w chorągwi petyhorskiej, a od 1768 jej pułkownikiem. Dzięki protekcji bratanka Kazimierza Nestora Sapiehy otrzymał w 1791 tytuł wojewody smoleńskiego i Order Świętego Stanisława. Był zaliczany do osób przeciwnych Konstytucji 3 maja. Zmarł 30 stycznia 1806 lub 10 lutego 1808 w Cienkowicach. Był ojcem Mikołaja i Pawła. Artykuł pochodzi z Wikipedii.	Sapieha, Franciszek Ksawery (I3379)
30	Franciszek Świder Zbójnik - był uczniem Wincentego Czernika, dał się poznać jako znakomity podhalański muzykant, tancerz, śpiewak, gawędziarz. Członek wielu zespołów regionalnych – m. in. Zespołu Biały Dunajec, prowadzonego przez Zofię Solarzowwą w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku, czy zespołu Holny z Zakopanego. Laureat wielu nagród w konkursach i przeglądach folklorystycznych, charakterystyczny aktor – zagrał choćby filmie Harnasie do muzyki Karola Szymanowskiego czy w Historii Filozofii po góralsku według ks. Prof. Tischnera. Laureat nagrody imienia Oskara Kolberga. Franciszek Świder zmarł 3 lipca 2010r. w wieku 88 lat. Przypis pochodzi ze strony: http://www.gokbialydunajec.pl/muzykanci/bialodunajeccy-muzykanci	Świder-Zbójnik, Franciszek (I2621)
31	Fundator kościoła parafialnego w Białym Dunajcu.	Cudzich, Franciszek (I3203)
32	godz. 10.00	Ludwina (I1011)
33	Dane osób żyjących ukryte. Dostępne po zarejestrowaniu.	Szczęch, Bartłomiej Marek (I18)
34	Dane osób żyjących ukryte. Dostępne po zarejestrowaniu.	Cudzich, Magdalena Aleksandra (I8)
35	Dane osób żyjących ukryte. Dostępne po zarejestrowaniu.	Rodzina (F7)
36	Ignacy Piotr Sapieha herbu Lis (ur. przed 1721, zm. 1758) – podskarbi nadworny litewski, wojewoda mścisławski; syn Władysława, brat Karola Józefa, ojciec Józefa, Franciszka Ksawerego i Kajetana Michała. W 1727 r. przebywał w Dreźnie. W 1732 r. posłował na sejm. Wraz z bratem Karolem popierał Stanisława Leszczyńskiego aż do jego abdykacji w 1736. W 1733 roku podpisał jego elekcję. [1]. Dzięki Janowi Fryderykowi Sapieże otrzymał w 1740 r. cześnikostwo litewskie. Posłował na sejm w 1744 r. W 1746 r. dzięki Familii otrzymał chorągiew pancerną w wojsku koronnym, co jednak nie przekonało Jana Fryderyka do obozu Czartoryskich. W 1748 r. otrzymał Order Orła Białego. W 1750 r. otrzymał województwo mścisławskie. W latach 1752-1753 bezowocnie usiłował uzyskać podkanclerstwo litewskie. Zmarł nagle 15 kwietnia 1758 w Różanej. Artykuł pochodzi z Wikipedii.	Sapieha, Ignacy Piotr (I3376)
37	Iwan Sapieha (ur. w 1486, zm. pomiędzy 4 kwietnia a 19 listopada 1546) – wojewoda podlaski w latach 1529-1541 i witebski w latach 1517-1541, starosta drohiczyński. Był synem Bohdana Sapiehy, ze względu na podobny czas życia i pełnione urzędy mylony ze stryjem Iwanem. Rozpoczął karierę na dworze hospodarskim jeszcze za króla Aleksandra, mimo to pierwsze wzmianki o jego pracy pochodzą z lat 1507-1508. W 1508 roku uczestniczy ze stryjem w poselstwie do Moskwy, mającym na celu m.in. uwolnienie z niewoli moskiewskiej jego ojca. Około 1517 obejmuje województwo witebskie. Około 1520 żeni się z Hanną Sanguszkówną. Był zwolennikiem całkowitej unii Wielkiego Księstwa Litewskiego z Polską, w przeciwieństwie do stronnictwa hetmana Konstantego Ostrogskiego i wojewody wileńskiego Olbrachta Gasztołda, zmierzającego do utrzymania całkowitej odrębności W.Ks.Lit. Mimo sprzeciwu w/w dygnitarzy 4 grudnia 1522 na sejmie wileńskim opozycja uznaje Zygmunta Augusta za Wielkiego Księcia Litewskiego w razie śmierci króla. W roku 1529 objął województwo podlaskie. Brał udział w poselstwie do Moskwy w latach 1531-1532, gdzie pomimo niezgody cara na dłuższy rozejm uzyskał zawieszenie broni do Bożego Narodzenia 1533. W sierpniu 1533 był jednym z komisarzy królowej Bony zajmującym się przeprowadzaniem dochodzenia w sprawie rozdziału ziem na Litwie. W ciągu dalszej kariery dyplomatycznej posłuje w 1534 do Albrechta Hohenzollerna i ponownie do Moskwy w 1536. W 1541 zostaje uwięziony w Wilnie i pozbawiony dostojeństw, najprawdopodobniej na skutek intrygi królowej Bony chcącej za pomocą wiernych Koronie dostojników zniszczyć separatystów Wielkiego Księstwa. Po wstawiennictwie Zygmunta Augusta został uwolniony 25 kwietnia 1542. Zmarł pomiędzy 4 kwietnia a 19 listopada 1546. Był ojcem Pawła i Iwana. Artykuł pochodzi ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Iwan_Sapieha_%28zm._1546%29	Sapieha, Iwan (I3228)
38	Iwan Sapieha lub Jan Sapieha (podpisywał się Joannes) (ur. około 1431, zm. 4 grudnia 1519 w Mordach lub Dubnie) – od 1502 roku starosta brasławski, kanclerz królowej Heleny w latach 1502-1509, pierwszy wojewoda podlaski od 1513, wojewoda witebski od 1511, od 1504 roku najwyższy sekretarz Wielkiego Księstwa Litewskiego i marszałek hospodarski, protoplasta linii kodeńskiej. Był młodszym synem Semena. Biografia Pierwsza wzmianka o Iwanie pochodzi z roku 1486, jako beneficjenta myt w Smoleńsku. Zaczął karierę tak jak ojciec od stanowiska pisarza w kancelarii hospodarskiej. W 1488 roku otrzymał od króla Kazimierza Jagiellończyka 5 kop z karczm w Kamieńcu Litewskim i 5 kop z myta w Brześciu Litewskim. W 1491 posłował do Rzymu do papieża Aleksandra VI w celu zdania sprawozdania z realizacji postanowień Unii florenckiej w Wielkim Księstwie Litewskim. Tam przeszedł na katolicyzm[1][2],, uzyskując od papieża przywilej na wybudowanie w swoich dobrach kościoła, w którym mogliby odprawiać nabożeństwa zarówno duchowni katoliccy, jak i uniccy. W latach 1497-1499 trzykrotnie posłował do Moskwy, do teścia Wielkiego Księcia Litewskiego Aleksandra Jagiellończyka, Iwana III. Celem poselstw było m.in. skłonienie Iwana III do wojny z Hospodarstwem Mołdawskim (1497), z Turcją, zwrot Kijowa w zamian za uznanie przyjętego przez Iwana III tytułu "pana całej Rusi", czy też zapewnienie go, że jego córka Helena bez przeszkód może wyznawać wiarę prawosławną. Po koronacji Aleksandra Jagiellończyka w 1501 r. na króla Polski, został w latach 1502-1509 kanclerzem królowej Heleny. Do jego obowiązków należało m.in. czuwanie nad prawosławnym dworem Heleny i pilnowanie osób przybyłych z Moskwy. Brał udział w wojnie z Moskwą w latach 1502-1503, podczas której została zniszczona duża część jego dóbr. W 1502 posłował do wielkiego mistrza Zakonu Inflanckiego, Waltera von Plettenberga w celu podjęcia wspólnych działań zbrojnych. W 1503 posłłował do Moskwy z listami od królowej Heleny do ojca. Dzięki pośrednictwu królowej poselstwu udało się wynegocjować sześcioletni rozejm obowiązujący od 25 marca 1503. Od 1504 roku występuje w dokumentach jako sekretarz wielki lub pisarz Wielkiego Księstwa Litewskiego. Po śmierci władcy moskiewskiego Iwana III, w 1506 roku Iwan ponownie posłuje do jego następcy Wasyla III w celu potwierdzenia rozejmu, jednak strona moskiewska zrywa te układy. Po objęciu tronu przez Zygmunta Starego w 1506 zachowuje swoje urzędy, dodatkowo obejmując funkcję sekretarza najwyższego hospodarskiego. Urząd ten sprawował do śmierci, po której został on skasowany. Pod koniec 1508 bierze udział w kolejnym poselstwie do Moskwy, tym razem m.in. w towarzystwie bratanka, Iwaszki. Poselstwo zawarło pokój na zasadzie status quo, korzystny dla Wasyla III. W latach następnych coraz częściej przebywa w otoczeniu króla, biorąc udział w wyprawach na Mołdawię w 1509 i zabezpieczaniu granic przed Tatarami w 1510. W 1511 po ustanowieniu województwa witebskiego zostaje jego wojewodą. Brał udział w kampanii moskiewskiej 1514, a pod koniec tego roku otrzymał województwo podlaskie. Umarł między 9 lutego a 4 grudnia 1517 w swoim dworze w Mordach. Pochowany został albo w Mordach albo w Boćkach, skąd jego ciało zostało przeniesione do Kodnia. 10 listopada 2011 roku, Gimnazjum w Kodniu, w Zespole Placówek Oświatowych w Kodniu, w jubileuszowym roku 500-lecia założenia miasta Kodnia, otrzymało sztandar oraz imię Jana Sapiehy. Posiadłości Dużą część życia poświęcił rozwijaniu majętności, budując ją wszystkimi możliwymi środkami, m.in. przez nadania królewskie i hospodarskie, dziedziczenie, wymianę i kupno. Ostatnim co do powstania, ale największym majątkiem były dobra kodeńskie, częściowo zakupione, częściowo otrzymane od króla w 1511. Po uzyskaniu przywileju wybudowania w Kodniu miasta, dobra te stają się siedzibą całej nowej linii rodu Sapiehów. Inne posiadłości jakie nabył Jan Sapieha to Ikaźń z zamkiem, Druja, Poniemuń, a na Podlasiu od 1508 roku Boćki, od 1512 Dubno gdzie wybudował murowany dwór, a w latach 1514-17 dzięki ożenkowi z Elżbieta Hlebowiczówną miasto Mordy gdzie spisał testament i prawdopodobnie zmarł. Rodzina Jan Sapieha pozostawił z pierwszego małżeństwa trzech synów: Pawła, Michała i Fryderyka oraz córki: Dobrochnę (żonę Jana Tęczyńskiego z Kraśnika), Bohdanę (żonę Jana Piotrowicza Niemirowicza) i nieznaną bliżej Marynę. Z druga żoną Elżbietą nie miał dzieci. Artykuł pochodzi ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Iwan_Sapieha_%28zm._1517%29	Sapieha, Iwan Jan (I3235)
39	Jan Ferdynand Sapieha (ur. 1629, zm. 27 marca 1659) – cześnik wielki litewski. Był synem Mikołaja i bratem Kazimierza Melchiadesa. Od jesieni 1642 uczył się w Kolegium Nowodworskiego, a następnie podróżował po Europie Zachodniej. Służbę wojskową zaczął w 1651, biorąc udział w bitwie pod Beresteczkiem i Białą Cerkwią. W kampanii 1653 brał udział w pułku pod dowództwem Jana Ferdynanda Sapiehy. W 1654 objął po bracie Kazimierzu Melchiadesie chorągiew kozacką. Na przełomie 1655/1656 na krótko przyjął protekcję szwedzką. Po przejściu na stronę Jana Kazimierza brał udział w walkach z Jerzym Rakoczym na Węgrzech (1657), a także w blokadzie Torunia w 1658, gdzie na krótko dostał się do szwedzkiej niewoli. W styczniu 1659 otrzymał urząd cześnika litewskiego. Zmarł, prawdopodobnie otruty, 27 marca 1659. Odznaczał się podobno nadprzeciętną siłą fizyczną.	Sapieha, Jan Ferdynand (I3355)
40	Jan Fryderyk Sapieha (syn Fryderyka) herbu Lis (ur. 1618, zm. 3 czerwca 1664) – pisarz polny koronny. Był wnukiem Mikołaja, synem Fryderyka i Ewy Skaszewskiej, bratem Tomasza Kazimierza, Krzysztofa Franciszka i Aleksandra Kazimierza. Uczył się w kolegium jezuickim w Łucku, w 1635 zapisał się do Akademii Krakowskiej, po czym z bratem Tomaszem Kazimierzem wyjechał do Włoch na uniwersytety w Bolonii i Padwie. Pod koniec lat 30. i w latach 1644-1645 służył w armii francuskiej, m.in. pod dowództwem Kondeusza. Powrócił do kraju ok. 1647. Brał udział w bitwie pod Żółtymi Wodami, gdzie podczas odwrotu objął dowództwo po rannym Stefanie Potockim. Po całkowitym rozbiciu wojsk dostał się do niewoli tureckiej, w której przebywał do wiosny 1650. W 1652 nie zdążył na bitwę pod Batohemohem, dzięki czemu uzyskał stanowisko pisarza polnego koronnego po straconym po tejże bitwie przez Kozaków Zygmuncie Przyjemskim. Od maja 1653 bierze udział w serii operacji wojskowych przeciwko zagonom tatarskim, dostając się ponownie do niewoli w lutym 1654. Został z niej uwolniony w grudniu 1654. Posłował na sejm 1655, po czym uczestniczył w bitwie z Kozakami pod Gródkiem Jagiellońskim 20 września 1655. 16 października 1655 przeszedł na stronę Karola X Gustawa, pociągając za sobą uważającego Jana Fryderyka za autorytet w sprawach wojskowych, Jana Sobieskiego. Należał do najgorliwszych stronników szwedzkiego króla. W listopadzie 1655 został wysłany do obozu polskiego pod Brześciem Litewskim jako poseł mający skłonić zebrane wojska do poddania się. W grudniu 1655 zaciągnął dwie chorągwie kozackie. W lutym-marcu 1656 jako naczelny wódz polskiej jazdy osłaniał idące na południe główne siły Karola X Gustawa przed partyznackimi atakami Stefana Czarnieckiego. Brał udział w bitiwe pod Gołębiem. Pod koniec lutego posłował do JJana Zamoyskiego wzywając go do poddania Zamościa królowi szwedzkiemu. Od połowy marca jeźdzcy polscy zaczęli uciekać do Stefana Czarnieckiego. Nie mogąc temu zapobiec, pod naciskiem podwładnych Jan Fryderyk 28 marca sam porzucił szwedzką służbę. Od tego czasu bierze udział w dalszych bitwach w dywizji Czarnieckiego, m.in. w bitwie pod Warszawą, działaniach przeciwko Jerzemu Rakoczemu (1657), blokadzie Prus (1658-1659). Na początku 1659 pułk Jana Fryderyka został przydzielony do dywizji hetmana Stanisława Potockiego. Wiosną 1659 wraz z Janem Sobieskim fortyfikowali Lwów, a następnie do końca 1660 brali udział w walkach z wojskami moskiewsko-kozackimi podczas kampanii ukraińskiej (bitwy pod Lubarem, pod Cudnowem i pod Słobodyszczami). Za pośrednictwem Jana Sobieskiego zaprzyjaźnił się z jego późniejszą żoną Marią Kazimierą Zamoyską, ówcześnie żoną Jana "Sobiepana" Zamoyskiego, wielokrotnie mediując załagodzenie zatargów pomiędzy przyszłymi małżonkami. Odnawiając swoje kontakty z czasów służby we Francji został zwolennikiem stronnictwa francuskiego, otrzymując od 1663 3000 franków rocznej pensji od dworu Ludwika XIV. Pod koniec 1663 otrzymał buławę polną litewską, której nie przyjął ze względu na pogarszający się stan zdrowia. Zmarł 3 czerwca 1664. Był ojcem Mikołaja Leona, Kazimierza Władysława i Pawła Franciszka. Na obrazie Wojciecha Gersona sportetowany został z buławą hetmańską, mimo iż hetmanem nigdy de facto nie został. Jest to wynik przerysowania portretu na podstawie wizerunku z Kodeńskiej Galierii portretów Sapieżyńskich. Artykuł pochodzi z Wikipedii.	Sapieha, Jan Fryderyk (I3364)
41	Jan Fryderyk Sapieha herbu Lis (ur. 18 października 1680 w Dobratyczach pod Kodniem, zm. 6 lipca 1751 w Łysowodach na Podolu) – kanclerz wielki litewski od 1735. Był synem Kazimierza Władysława. Po naukach pobieranych w latach 1691-1695 w Brześciu Lit., Lublinie i Warszawie wyjechał w dwuletnią podróż zagraniczną (1700-1702), obejmującą Berlin, Drezno, Pragę, Wiedeń, Paryż, być może także Włochy. Po powrocie do kraju podjął karierę sejmową. W 1706 stał po stronie Stanisława Leszczyńskiego. Przebywał u jego boku aż do klęski Karola XII pod Połtawą. W lipcu 1709 spotkał się w Toruniu z powracającym Augustem II, u którego uzyskał amnestię dla całego domu Sapieżyńskiego. W dalszych latach kontynuował karierę sejmową, otrzymując w 1726 Order Orła Białego, a w 1729 stanowisko marszałka Trybunału Litewskiego. W 1733 roku podpisał elekcję Stanisława Leszczyńskiego. [1], mimo to szybko przeszedł do stronnictwa Augusta III za obietnicę kanclerstwa wielkiego litewskiego. Kanclerstwo to otrzymał 9 listopada 1735. Dużą część życia spędził w Kodniu. Z jego inicjatywy powstała Kodeńska Galeria portretów Sapieżyńskich, umieszczona w tamtejszym kościele i składająca się z 70 portretów rodu Sapiehów. Był autorem kilku prac m. in. "Historii przezacnego obrazu kodeńskiego( Toruń , 1720 )" i "Annotacji Historycznych...( Kolonia, 1730 )". Był żonaty z siostrą Michała Kazimierza Radziwiłła "Rybeńki", Konstancją. Był bezdzietny. Jednym z jego majątków był Czarnobyl. Artykuł pochodzi z Wikipedii.	Sapieha, Jan Fryderyk (I3370)
42	Jan Karol Chodkiewicz herbu Gryf z Mieczem (ur. 1560, zm. 24 września 1621) – hetman wielki litewski od 1605, hetman polny litewski od 1600, wojewoda wileński od 1616, starosta generalny żmudzki od 1599, w 1596 roku mianowany podczaszym litewskim, [1]hrabia na Szkłowie, Nowej Myszy i Bychowie, pan na Mielcu i Kraśniku (w latach 1593-1611). Jeden z najwybitniejszych europejskich dowódców wojskowych początku XVII wieku. Biografia Wnuk Hieronima, kasztelana wileńskiego, syn marszałka wielkiego litewskiego i kasztelana wileńskiego Jana Hieronimowicza, oraz wojewodzianki krakowskiej Krystyny Zborowskiej herbu Jastrzębiec. Zdobywał wykształcenie na Akademii Wileńskiej. W latach 1586-1589 studiował wraz z bratem Aleksandrem filozofię i prawo w jezuickiej akademii w Ingolstadt. Wojny kozackie i mołdawskie Swoją karierę wojskową rozpoczął w 1596 od stłumienia powstania hetmana Semena Nalewajki, który wraz z wojskiem kozackim pustoszył miasta na wschodnich ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1599 został starostą generalnym żmudzkim i wziął udział w zwycięskiej wyprawie hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego na Wołoszczyznę w 1600. Wojna inflancka W tym też roku został hetmanem polnym litewskim i pod wodzą hetmana wielkiego litewskiego Krzysztofa "Pioruna" Radziwiłła wziął udział w wojnie inflanckiej. W 1601 błyskotliwie pobił armię szwedzką w bitwie pod Kokenhausen. W październiku 1602 objął po Zamoyskim naczelne dowództwo w Inflantach: odebrał Szwedom Dorpat (9-13 kwietnia 1603) i obronił Rygę. 23 września 1604 odniósł zwycięstwo w bitwie pod Białym Kamieniem, gdzie dowodząc oddziałem w sile 2 000 ludzi pobił 7. tysięczną armię szwedzką, kładąc trupem 3 000 Szwedów, przy 150 stratach własnych. Był znakomitym strategiem i mistrzem taktyki, szczególnie umiejętnie potrafił operować formacjami husarii, rzucając ją na wroga w przełomowym momencie bitwy. W 1605 odniósł zwycięstwo nad Szwedami w bitwie pod Kircholmem w czasie wojny o Inflanty w 1605. W bitwie tej jego 4 tysiące żołnierzy pobiło 14. tysięczny korpus szwedzki, kładąc trupem 9 000, zdobywając 60 sztandarów nieprzyjacielskich, 12 dział i rozbijając ich obóz. Zwycięstwo to rozsławiło imię Chodkiewicza w całym ówczesnym świecie. Gratulacje przysłali mu m.in. papież Paweł V, cesarz Rudolf II Habsburg, król Anglii Jakub I Stuart, sułtan Ahmed I i szach perski Abbas I Wielki. Sejmiki ziemskie I Rzeczypospolitej uchwalały vota, żądając od króla Zygmunta III wynagrodzenia trudów wielkiego wodza. Wkrótce też król przyznał mu buławę wielką litewską (choć jest możliwe, ze otrzymał ją jeszcze przed tym zwycięstwem) i liczne nadania ziemskie. Rokosz sandomierski i ponowne walki ze Szwedami W 1607, odwołany z inflanckiego teatru działań, zajął się tłumieniem rokoszu sandomierskiego. W Wielkim Księstwie Litewskim jego wojsko zniosło oddziały rokoszan, sformowane przez wroga Chodkiewiczów kasztelana wileńskiego Janusza Radziwiłła. 6 lipca 1607, dowodząc prawym skrzydłem królewskim pokonał rokoszan w bitwie pod Guzowem. W 1608 doprowadził do podpisania zawieszenia broni ze Szwedami. Jednak już wkrótce, gdy Szwedzi zerwali rozejm i wznowili walkę (1609) został zmuszony ponownie odbijać z rąk szwedzkich Parnawę (Z braku piechoty, w trzaskającym mrozie własnym przykładem skłonił husarię do szturmu na zamek) i Dyjament. Wojna moskiewska W czasie wojny polsko-rosyjskiej, stanął na czele wyprawy na Moskwę. 10 września 1611 pospieszył z nieudaną odsieczą oblężonej polskiej załodze moskiewskiego Kremla, ścierając się z powstańcami rosyjskimi. Druga próba odsieczy w 1612 też nie zakończyła się powodzeniem. W latach 1613-1615 przeprowadzał działania osłonowe Smoleńska, dzięki czemu to miasto pozostało w granicach I Rzeczypospolitej. W 1617 został wodzem naczelnym wyprawy królewicza Władysława, która zamierzała odbić Moskwę. 11 października 1617 Chodkiewicz zdobył Dorohobuż, na leże zimowe zapadł w Wiaźmie. W Tuszynie jego wojska zasiliło 20 000 kozaków pod wodzą hetmana Piotra Konaszewicza-Sahajdacznego. Jednak pomimo ponawianych prób zdobycia stolicy Rosji, wyprawa zakończyła się niepowodzeniem. Obrona Chocimia Był także dowódcą połączonych wojsk polskich i litewskich w czasie obrony Chocimia przed Turkami w roku 1621. Zmarł w oblężonym przez Turków obozie pod Chocimiem. Gospodarka i mecenat Był świetnym administratorem odziedziczonych lub powierzonych sobie dóbr. Wznosił liczne zamki, obwarowywał miasta, fundował kościoły i klasztory. W Kretyndze zbudował kościół i klasztor bernardynów, w 1602 ufortyfikował Lachowicze. Zbudował warownię w Bychowie. W Krożach ufundował w 1614 kościół i kolegium jezuickie, w Nieświeżu kościół jezuicki św. Michała, w Szkudach zbudował kościół św. Trójcy i szkołę dla jezuitów. Patron Do 1939 roku imię hetmana nosił 26 Pułk Ułanów Wielkopolskich w Baranowiczach, a w latach 1994-2000 14 Brygada Pancerna Ziemi Przemyskiej w Przemyślu. Artykuł pochodzi ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Karol_Chodkiewicz	Chodkiewicz, Jan Karol (I3273)
43	Jan Piotr Sapieha herbu Lis (ur. 1569, zm. 15 października 1611 w Moskwie) – hetman Dymitra Samozwańca II, uczestnik Dymitriad, rotmistrz królewski od 1605, starosta uświacki od 1606, dowódca polskiej załogi na Kremlu, nazywany „«hetmanem»[1] Maryny Mniszchówny[2] i Dymitra Samozwańca II”. Życiorys Syn kasztelana kijowskiego Pawła Sapiehy. Pobierał nauki w Akademii Wileńskiej (do 1587), następnie na Uniwersytecie w Padwie. Po powrocie z zagranicy towarzyszył ojcu w walkach z Tatarami i Wołochami. W roku 1600 posłował na sejm z Grodna. Mimo początkowej odmowy przyjęcia listu przypowiedniego od Krzysztofa Radziwiłła „Pioruna” wziął udział w wojnie inflanckiej (1601-1602). 5 marca 1603 jego chorągwie wyróżniły się w bitwie pod Rakiborem (dowództwo Jana Karola Chodkiewicza). W bitwie pod Kircholmem dowodził lewym skrzydłem armii litewskiej. W rokoszu Zebrzydowskiego mimo początkowych sympatii dla rokoszan opowiedział się ostatecznie po stronie króla. W sierpniu 1607 za namową Lwa Sapiehy ofiarował swoje usługi Dymitrowi Samozwańcowi II. Wspierając go, zajął m.in. Wiaźmę, a także rozbił wojska J. Szujskiego (2 października 1608). Po rozpoczęciu wyprawy moskiewskiej Zygmunta III pierwotnie skłaniał się ku rokowaniom z królem, jednak pod naciskiem reszty wojsk polsko-litewskich skonfederowanych przy Dymitrze przeszedł na ich stronę. 25 czerwca 1610 wojsko to wybrało Jana Piotra na swojego hetmana w miejsce zmarłego Różyńskiego. W lipcpcu udał się do Moskwy, gdzie 27 sierpnia zaprzysiągł umowę z dumą bojarską zobowiązującą wojska do odstąpienia Dymitra i oddania korony carskiej królewiczowi Władysławowi. Po śmierci Dymitra 22 grudnia 1610 próbował zdobyć Kaługę, po czym ruszyzył na Peremyszl, który zajął. Od stycznia do marca 1611 prowadził pertraktacje z bojarami mające doprowadzić bądź to do osłabienia uprzywilejowanych przez króla pozycji wojsk hetmana Żółkiewskiego, bądź to do osadzenia siebie na wakującym troniie carskim. 27 marca 1611 uzyskał od króla obietnicę wypłaty zaległego żołdu – na wieść o tym wojsko postanowiło przejść na stronę króla. Jan Piotr połączył się z nim 8 maja, a 18 czerwca przybył pod Moskwę, nie przejawiając jednak chęci do walki z oblegającymi Kreml wojskami moskiewskimi. Zdemoralizowane brakiem wypłaconego żołdu wojsko popadało w marazm i nie chciało prowadzić żadnych kolejnych walk. 15 września Jan Piotr zachorował i został przeniesiony na Kreml, gdzie zmarł 15 października 1611. Żonaty z Zofią z Wejherów, był ojcem: Pawła Jana – hetmana wielkiego litewskiego, Andrzeja Stanisława i Jana Sapiehów. Autor diariusza: Dzieje Marsa krwawego i sprawy odważne, rycerskie przez Wielmożnego Pana Jego Mości Pana Jana Piotra Sapiehę starostę uświadzkiego w monarchii moskiewskiej od roku 1608 do roku 1612 sławnie odprawowane. Varia Na obrazie Jana Matejki Kazanie Skargi siedzi u stóp Piotra Skargi. Postać Jana Piotra Sapiehy wspomniana w rosyjskim filmie Rok 1612 (1612: Chroniki smutnogo wriemieni) w wątku, gdy główny bohater Andriej (Piotr Kisłow), postanawia jako najemnik zatrudnić się w wojsku Hetmana (Michał Żebrowski), podając się za hiszpańskiego najemnika – Alvara (Ramón Langa). Hetman wypowiada zdanie: „służył jeden Hiszpan u Sapiehy”.	Sapieha, Jan Piotr (I3252)
44	Jan Stanisław Sapieha herbu Lis (ur. 25 października 1589 w Mołodecznie, zm. 10 kwietnia 1635 w Lachowiczach) – marszałek wielki litewski od 1621, marszałek nadworny litewski od 1617, starosta słonimski. Był synem Lwa, bratem Krzysztofa Michała i Kazimierza Leona. W latach 1599-1603 uczył się u jezuitów w Akademii Wileńskiej, następnie w latach 1603-1605 w kolegium jezuickim w Braniewie. Dalszą naukę kontynuował za granicą w Würzburgu, Frankfurcie nad Menem i Paryżu. Do kraju powrócił w 1608. W 1609 został przyjęty na dwór Zygmunta Wazy. W charakterze dworzanina brał udział w wyprawie smoleńskiej, gdzie po upadku Smoleńska otrzymał za zasługi urząd podstolego wielkiego litewskiego (grudzień 1611). W 1612-1613 odbył drugą podróż zagraniczną po krajach Rzeszy i po Włoszech. Asystował przy wyborze nowego cesarza Rudolfa II. W 1621 został mianowany marszałkiem wielkim litewskim. W tym też czasie zaprzyjaźnił się z królewiczem Władysławem. Wypowiadał się za zwiększeniem wysiłków w zajęciu przez Władysława tronu moskiewskiego, prewencyjnej likwidacji chanatu krymskiego oraz jak najszybszemu rozwiązaniu problemu szwedzkiego na drodze pokojowej, przez ustępstwa terytorialne w Inflantach i rezygnację Zygmunta III Wazy z tytułu króla szwedzkiego. W latach 1611-1625 co najmniej sześciokrotnie posłował na sejm. Brał udział w wojnie ze Szwecją od roku 1625. Nie posiadając talentów wojskowych dał się zaskoczyć armii szwedzkiej pod Walmojzą, gdzie jego korpus został całkowicie rozbity. Zebrawszy resztki wojsk zaczął współdziałać z hetmanem polnym Krzysztoofem Radziwiłłem, rozpoczynając działania zaczepne. Ze względu na nadciągające większe siły szwedzkie byli jednak zmuszeni się wycofać. W czerwcu 1626 dowództwo nad wojskiem litewskim powierzono Aleksandrowi Gosiewskiemu, a Jan Stanisław udał się ze swoim pocztem do Prus, gdzie przebywał Zygmunt III. Począwszy od roku 1627 zaczął podupadać na zdrowiu, zapadając na nie do końca rozpoznaną chorobę psychiczną. W latach 1628-1629 wyjeżdżał do wód do Czech i Włoch. W 1630 przebywał na dworze cesarskim w Wiedniu. Po powrocie do kraju brał udział w sejmach 1631 i 1632. Przygotowywał własne oddziały na wyprawę smoleńską Władysława IV w 1633. Król tolerował go w swoim otoczeniu, mimo iż oznaki choroby były coraz bardziej wyraźne. Ostatnie wystąpienie publiczne Jana Stanisława odbyło się w początkach 1635. Zmarł 10 kwietnia 1635 w Lachowiczach. Kazanie na pogrzebie[1] wygłosił wybitny poeta Maciej Kazimierz Sarbiewski, SI Artykuł pochodzi z Wikipedii.	Sapieha, Jan Stanisław (I3260)
45	Józef Sapieha herbu Lis (ur. w czerwcu 1737, zm. 10 stycznia 1792 w Lachowcach) – krajczy wielki litewski, regimentarz generalny litewski konfederacji barskiej, marszałek powiatu wołkowyskiego w konfederacji barskiej.[1] Był synem Ignacego i Anny z Krasickich, bratem Franciszka Ksawerego i Kajetana Michała. W latach 1752-1758 uczył się w warszawskim Collegium Nobilium. W 1758 uzyskał tytuł pułkownika husarskiego, w tym też roku został posłem na sejm. Od 1763 roku członek partii Michała Kazimierza Radziwiłła. 7 maja 1764 podpisał manifest przeciwko rozpoczęciu obrad sejmowych przy obecności wojsk rosyjskich w Warszawie. W grudniu 1766 dzięki protekcji teścia, Józefa Aleksandra Jabłonowskiego uzyskał urząd krajczego wielkiego litewskiego. Od lipca 1769 aktywnie działał w tworzeniu na Litwie konfederacji barskiej. 5 sierpnia 1769 otrzymał regimentarstwo generalne skonfederowanych wojsk litewskich. Pod naporem wojsk rosyjskich ewakuował się do Prus, pozostawiając wojsko niedoświadczonemu bratu Kajetanowi Michałowi. W roku 1770 na kilka miesięcy zaprzestaje działalności politycznej, przebywając w Gdańsku i u swojego kuzyna, biskupa Ignacego Krasickiego. Posądzany o tchórzostwo i bezczynność nie rezygnował ze stanowiska regimentarza. Mimo ogłoszenia zamiaru, nie wrócił na Litwę, podróżując m.in. do Cieszyna i Drezna. W listopadzie 1771 rozegrał się spór pomiędzy Józefem a hetmanem Michałem Kazimierzem Ogińskim o władzę nad praktycznie nieistniejącą już armią konfederacką. W wyniku sporu podzielono pomiędzy nich władzę, a praktyczne przywództwo nad wojskami litewskimi przejął Szymon Kossakowski. 13 marca 1772 próbował przebić się do oblężonego Wawelu, wyprawa ta zakończyła się jednak kompletnym fiaskiem. Po klęsce konfederacji wyjechał z żoną Teofilą do Francji. W latach następnych mieszkali w Strasburgu i Paryżu, tonąc powoli w długach. Część majątku w Polsce udało się uratować dzięki przepisaniu ich na syna Józefa, Aleksandra. W 1774 Józef sprzedał swoje pułkownikostwo husarskie bratankowi Kazimierzowi Nestorowi. Do Polski powrócił w 1777, jego żona pozostała jeszcze przez czas jakiś we Francji. Aby spłacić długi w 1784 sprzedał urząd krajczego wielkiego litewskiego. Zmarł 10 stycznia 1792 w Lachowcach. Był ojcem Aleksandra Antoniego. Artykuł pochodzi z Wikipedii.	Sapieha, Józef (I3378)
46	Józef Stanek SAC, pseudonim "Rudy", (ur. 6 grudnia 1916 w Łapszach Niżnych na Spiszu, zm. 23 września 1944 w Warszawie) – polski ksiądz pallotyn, błogosławiony Kościoła katolickiego, męczennik II wojny światowej, kapelan zgrupowania "Kryska" Armii Krajowej podczas powstania warszawskiego. W 1935 po zdaniu matury w wadowickim Collegium Marianum wstąpił do pallotyńskiego nowicjatu w Sucharach nad Notecią, a w 1937 rozpoczął studia w Ołtarzewie. W 1939 podczas ewakuacji seminarium na wschód dostał się do sowieckiej niewoli, skąd uciekł i wrócił do Ołtarzewa. Święcenia kapłańskie przyjął po ukończeniu studiów filozoficzno-teologicznych w 1941 w Warszawie z rąk abp. Stanisława Galla. Po święceniach rozpoczął studia na tajnych kompletach na Wydziale Socjologicznym Uniwersytetu Warszawskiego i posługiwał w konspiracji jako kapelan Armii Krajowej, a od 1 sierpnia 1944 uczestniczył w powstaniu warszawskim. Odprawiał w trudnych warunkach nabożeństwa, udzielał pomocy rannym i umierającym, pomagał ludności cywilnej. W ostatnich dniach powstania ks. Stanek zrezygnował z możliwości przeprawy pontonowej na drugi brzeg Wisły. Podczas pacyfikacji Czerniakowskiego Przyczółka wzięty do niewoli przez Niemców, został 23 września 1944 powieszony po torturach na zapleczu magazynu przy ul. Solec w Warszawie. 14 kwietnia 1945 zwłoki ks. Stanka ekshumowano i złożono w zbiorowej mogile przy ul. Solec w Warszawie. 4 marca 1946 przeniesiono je na Cmentarz Powązkowski, a 5 listopada 1987 złożono w kwaterze zgrupowania AK „Kryska” znajdującej się na tym cmentarzu. W 1994 przy skrzyżowaniu ulic Wilanowskiej i Solec postawiono pomnik ku czci ks. Stanka i wszystkich walczących na tym terenie w oddziałach Armii Krajowej i Wojska Polskiego. Jan Paweł II ogłosił ks. Józefa Stanka błogosławionym w gronie 108 męczenników II wojny światowej 13 czerwca 1999 w Warszawie wraz z drugim pallotynem – ks. Józefem Jankowskim. Wezwanie bł. Józefa Stanka nosi kaplica w stołecznym Muzeum Powstania Warszawskiego, a jego imię główna aleja w Parku Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza na warszawskim Solcu. Artykuł pochodzi ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Stanek	Stanek, Józef (I2688)
47	Kajetan Michał Sapieha herbu Lis (ur. 13 lutego 1749 w Kodniu, poległ 23 maja 1771 pod Lanckoroną), marszałek połocki konfederacji barskiej. Był synem Ignacego i Anny z Krasickich, bratem Józefa i Franciszka Ksawerego. Od 1768 był zaangażowany w spisek mający na celu skonfederowanie całej Litwy. W początkach 1769 odbył podróż w okolice Krakowa i być może na Słowację w celu koordynacji działań konfederacji. Przez pewien czas był emisariuszem swojej kuzynki, Anny z Sapiehów Jabłonowskiej. Po klęsce konfederacji na Litwie pod koniec 1769 przejął od uchodzącego do Prus brata Józefa resztki oddziałów konfederackich, z którymi musiał jednak się szybko wycofać. W latach 1770-1771 brał udział w szeregu akcji politycznych i militarnych na terenie Korony, m.in w atakach na Sandomierz i Kazimierz pod Krakowem. Poległ 23 maja 1771 w bitwie pod Lanckoroną w walce z oddziałami Aleksandra Suworowa. Źródło historyczne na temat Kajetana Michała Sapiehy to m.in. Ewarysta Kuropatnickiego, zachowana jedynie w rękopisie. Znajdują się w niej utwory na temat śmierci Sapiehy, na przykład Wiersz na śmierć Jaśnie Oświeconego Księcia Kajetana Sapiehy Wojewodzica Mcisławskiego Artykuł pochodzi z Wikipedii.	Sapieha, Kajetan Michał (I3380)
48	Karol Józef Sapieha herbu Lis (ur. przed 1718, zm. 20 marca 1768) – wojewoda brzeskolitewski, syn Władysława, brat Ignacego. W 1718 r. marszałkował sejmikowi brzeskiemu. W 1730 r. został pisarzem polnym litewskim. W 1733 roku podpisał elekcję Stanisława Leszczyńskiego[1], lecz wkrótce, jako nieliczny z Sapiehów przeszedł na stronę Augusta III. W 1735 r. otrzymał chorągiew husarską królewskiego znaku. W 1744 r. otrzymał Order Orła Białego. W 1748 r. wybrany wojewodą brzeskim. W czasie elekcji 1763 r. poparł Stanisława Augusta Poniatowskiego, od którego otrzymał w 1766 r. Order św. Stanisława. Po śmierci brata zajął się osieroconymi bratankami, rozpoczynając szereg procesów o należne im dobra. Zmarł w Wisznicach 20 marca 1768. Artykuł pochodzi z Wikipedii.	Sapieha, Karol Józef (I3375)
49	Kazimerz Melchiades Sapieha (ur. 1625, zm. 10 stycznia 1654 w Krzepicach), dworzanin królewski, starosta krzepicki. Był synem Mikołaja i bratem Jana Ferdynanda. W 1646 posłował na sejm. W 1647 był dworzaninem pokojowym Władysława IV. Na elekcji 1648 reprezentował województwo brzeskolitewskie. Uczestniczył w wyprawie zborowskiej (1649), a także w bitwach pod Beresteczkiem i Białą Cerkwią (1651). W kampaniach 1652-1653 brał udział w pułku dowodzonym przez Jana Fryderyka Sapiehę. Zmarł w Krzepicach 10 stycznia 1654. Artykuł pochodzi z Wikipedii.	Sapieha, Kazimierz Melchiades (I3354)
50	Kazimierz Leon Sapieha (syn Lwa) herbu Lis (ur. 15 lipca 1609 w Wilnie, zm. 19 stycznia 1656 w Brześciu), podkanclerzy litewski od 1645, marszałek nadworny litewski od 1637, pisarz wielki litewski i sekretarz królewski od 1631. Był synem Lwa, bratem Jana Stanisława i Krzysztofa Michała. Po początkowej nauce w domu i Akademii Wileńskiej został wysłany w 1621 wraz z bratem Krzysztofem Michałem na studia zagraniczne, głównie w Monachium i Ingolstadcie. W 1624 brat zachorował na gruźlicę, co spowodowało powrót obu Sapiehów do domumu. Po krótkim leczeniu brata ponownie udali się na zachód Europy, tym razem na uniwersytet w Lowanium, gdzie immatrykulował się w 1627. Resztę roku spędzili w Brukseli, po czym przenieśli się do Włoch, studiując w Bolonii (1628) i Padwie (1629). Postępująca choroba brata zmusiła ich w 1629 do powrotu do kraju. Posłował na sejm 1631, w lipcu tego roku otrzymał tytuł sekretarza królewskiego a 22 września pisarstwo wielkie litewskie. W tymże czasie został zatrudniony przy porządkowaniu archiwum Rzeczypospolitej. Brał udział w sejmie konwokacyjnym w 16322. W styczniu 1635 posłował do Moskwy w celu zaprzysiężenia przez cara pokoju w Polanowie. W maju 1637 otrzymał marszałkostwo nadworne litewskie. Posłował na sejm 1637. 6 marca 1645 otrzymał podkanclerstwo litewskie. Posłował na sejm 1647. W 1648 został przez umierającego Władysława IV wyznaczony na jednego z czterech egzekutorów testamentu. W czasie elekcji poparł Jana Kazimierza, mimo iż wcześniej popierał królewicza Karola Ferdynanda, który zlecił ze swojego ramienia Kazimierzowi Leonowi "rządy" na Litwie podczas bezkrólewia. W latach 1648-1651 przebywał głównie w otoczeniu króla, biorąc udział w interwencji zbaraskiej, zakończonej ugodą w Zborowie, a także w bitwie pod Beresteczkiem. Cały czas był w konflikcie z Januszem Radziwiłłem, mając nadzieję na uzyskanie buławy wielkiej litewskiej. Uczestniczył w większości sejmów w latach 1652-1655. Zdecydowanie przeciwstawił się ugodzie Janusza Radziwiłła z Karolem X Gustawem. Jesienią 1655 w okolicach Brześcia Litewskiego koordynował działania szlachty uciekającej przed Rosjanami i Szwedami, będąc jednym z pierwszych i głównych ognisk oporu w tamtych rejonach. Jego aktywność malała wraz z pogarszającym się stanem zdrowia, dopiero jednak po klęsce pod Wierzchowiczami w listopadzie 1655 zgodził się formalnie przyjąć protekcję szwedzką. Na początku 1656 otrzymał polecenie od Jana Kazimierza posłowania do cara Aleksego w celu negocjacji pokojowych. Polecenia tego nie mógł już wypełnić, umierając w Brześciu 19 stycznia 1656. Artykuł pochodzi z Wikipedii.	Sapieha, Kazimierz Leon (I3267)

Notatki

Link do

(ur.?, zm.?), która w 1836 roku w Koronowie wyszła za mąż za Edwarda Petersona. Po śmierci swego męża Edwarda, Helena Emilia Peterson (z domu Tułodziecka) wyszła drugi raz za mąż w 1844 r. za Andrzeja Szyperskiego (wpis nr 14, parafia Wtelno).

Tułodziecka, Helena Emilia (I1612)

Aleksander Kazimierz Sapieha herbu Lis (ur. 13 maja 1624 w Maciejowie, zm. 22 maja 1671 w Wilnie), biskup wileński i żmudzki, duchowny referendarz wielki litewski w 1657 roku, sekretarz Jego Królewskiej Mości, kanonik wileński i warszawski.[4]

Był synem Fryderyka, bratem Jana Fryderyka, Tomasza Kazimierza i Krzysztofa Franciszka.

Uczył się w kolegium jezuickim w Lublinie, na Akademii Wileńskiej, w Kolegium Nowodworskiego w Krakowie. W 1638 rozpoczął studia na Akademii Krakowskiej. Jako sekretarz królewski kontynuował studia w zakresie prawa kanonicznego w Padwie (1647), Bolonii (1648), Rzymie (1649) i Paryżu.

Po powrocie do kraju 14 maja 1650 został prepozytem kapituły wileńskiej. 17 lipca tegoż roku otrzymuje święcenia kapłańskie. W październiku 1650 wyznaczony do sądów biskupich. W 1655 został sufraganem wileńskim i biskupem tytularnym Methone na Peloponezie.[2] 4 kwietnia 1659 otrzymał biskupstwo żmudzkie.

Latem 1659 działając jako wysłannik królewski załagodził bunt żołnierzy w wojsku litewskim. Na sejmie 1662 wyznaczony do komisji wojskowo-skarbowej, w czasie obrad której próbował pogodzić zwaśnionych hetmanów Pawła Sapiehę i Wincentego Gosiewskiego. W 1666 otrzymał list przypowiedni na wakującą po bracie Krzysztofie chorągiew dragońską w wojsku litewskim. Przez kilkanaście lat brał czynny udział w obradach sejmiku wileńskiego.

W sierpniu 1668 został biskupem wileńskim. 12 kwietnia 1671 przeniósł obraz Matki Bożej Ostrobramskiej do nowej kaplicy, w której znajduje się do dzisiaj.

Zmarł 22 maja 1671 w Wilnie, został pochowany w tamtejszej Katedrze.
Artykuł pochodzi z Wikipedii.

Sapieha, Aleksander Kazimierz (I3363)

Aleksander Konstantynowicz Ostrogski herbu Ostrogski (ur. przed 1 lipca 1570 w Wiewiórce, zm. w grudniu 1603 w Tarnopolu) - książę, wojewoda wołyński, najmłodszy syn Konstantyna Wasyla Ostrogskiego i Zofii z Tarnowskich, brat Janusza.

Urodził się w dobrach tarnowskich, wniesionych do rodziny przez matkę, która zmarła przy porodzie. Kształcił się na dworze ojcowskim w Ostrogu. W 1592 roku ożenił się z Anną z Kostków, która wniosła mu w posagu między innymi Jarosław, gdzie odtąd spędzał większość czasu. W 1593 roku został wojewodą wołyńskim, jako następca starszego brata Janusza. Prowadził zbliżoną do niego politykę prohabsburską, ale nigdy nie odszedł od religii prawosławnej i był przeciwny unii brzeskiej. Został pochowany w cerkwi prawosławnej w Ostrogu.
Rodzina

Z małżeństwa z Anną Kostkówną miał ośmioro dzieci:

Zofia Lubomirska
Konstanty Aleksander
Krzysztof
Janusz Paweł
Aleksander
Wasyl
Anna Alojza Chodkiewicz
Katarzyna Zamoyska
Artykuł pochodzi ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Ostrogski

Ostrogski, Aleksander Konstantynowicz (I3277)

Dane osób żyjących ukryte. Dostępne po zarejestrowaniu.

Czernik, Andrzej (I709)

Andrzej Stanisław Sapieha (ur. 1592, zm. 25 marca 1646), kasztelan trocki, kasztelan wileński.

Był synem Jana Piotra, bratem Jana i Pawła Jana.

W latach 1612-1615 był dworzaninem Władysława IV. Posłował na sejm 1618 i 1620. Brał udział w bitwie pod Chocimiem. W 1622 przebywał w Inflantach walcząc ze Szwedami. Stamtąd posłował do sejmu 1623. W 1626 został przeniesiony ze swoją chorągwią do Prus Królewskich. Brał udział w wojnie ze Szwecją do roku 1628. W charakterze przybocznego Władysława IV uczestniczył w wyprawie smoleńskiej 1633.

Skłócony z rodziną miał problem z uzyskaniem jakiegokolwiek urzędu. Dopiero w 1641 otrzymał kasztelanię trocką, a w 1644 - kasztelanię wileńską.

Zmarł 25 marca 1646.

Był osobą bardzo konfliktową, a jego zachłanność prowadziła do nieustannych zatargów z rodziną.
Artykuł pochodzi z Wikipedii.

Sapieha, Andrzej Stanisław (I3255)

Andrzej Trebunia-Tutka z Pesztu tutki do papierosów sprowadzał, stąd przydomek.

Trebunia-Tutka, Andrzej (I2877)

Bohdan Sapieha - (ur. 14xx - zm. ok. 1512) pisarz hospodarski, okolniczy smoleński, protoplasta linii różańsko-czerskiej rodu Sapiehów, brat Iwana.

Był najstarszym synem Semena. W latach 1471-1488 był sekretarzem hospodarskim Kazimierza Jagiellończyka. Zbudował podstawy majątkowe rodziny, m.in. przez małżeństwo w 1475 r. z knaihinią Teodorą Sokolińską, spowinowaconą przez matkę z Olgierdowiczami. Za pieniądze otrzymane od króla i krewnych żony zakupił m.in. jedenaście różnych posiadłości w witebskiem.

Dwukrotnie - w latach 1504 i 1507 posłował do Moskwy do Iwana III i Wasyla III. Drugie poselstwo, odbywane w towarzystwie Jana Radziwiłła mające na celu zawiadomienie cara o zmianie na polskim tronie oraz próbę odzyskania zajętych ziem i uwolnienia jeńców zakończyło się uwięzieniem Bohdana jako zakładnika za Michała Glińskiego. Został uwolniony pod koniec 1508 na skutek interwencji króla Zygmunta I.

Umiera w roku 1512, dokonawszy wcześniej uregulowania spraw majątkowych z bratem Iwanem.

Był ojcem Iwana.
Artykuł pochodzi ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Bohdan_Sapieha

Sapieha, Bohdan (I3230)

Był na przymusowych robotach w Niemczech. Był zatrudnony w rolnictwie, w Hagen od lutego 1943 do kwietnia 1945.

Chowaniec, Władysław (I2295)

Był szafarzem poborów województwa mazowieckiego.

Lasocki h. Dołęga, Andrzej (I2045)

Był szafarzem poborów województwa mazowieckiego.

Lasocki h. Dołęga, Jan (I2047)

Był wojskim wyszogrodzkim.

Lasocki h. Dołęga, Jan (I2042)

Był wojskim zakroczymskim.

Lasocki h. Dołęga, Jacek (I2036)

Był wojskim zakroczymskim.

Kryski h. Prawdzic, Florian (I2069)

Dane osób żyjących ukryte. Dostępne po zarejestrowaniu.

Cudzich, Bronisław (I9)

Chrzestni: Jakub Sieczka
Anna Franos

Franosz, Anna (I1193)

Chrzestni: Jan Chowaniec
Wiktoria Skupień

Franosz, Franciszek (I1192)

Chrzestni: Jan Stołowski
Teresa Cudzich

Franosz, Stanisław (I1198)

Chrzestni: Jan Tatar
Wiktoria Stołowska

Franosz, Jakub (I1194)

Chrzestni: Józef Maciata
Zofia Gierka

Franosz, Jakub (I1195)

Chrzestni: Józef Maciata
Anna Sieczka
W dniu 25 marca 1909 przyjechał do Ameryki razem ze swoją żoną, gdzie mieszkał do śmierci.

Franosz, Wawrzyniec (I40)

Chrzestni: Maciej Sieczka
Anna Maciata

Franosz, Stanisław (I38)

Chrzestni: Stanisław Franosz
Anna Skupień

Franosz, Marianna (I41)

Chrzestni: Stanisław Maciata
Anna Maciata

Franosz, Franciszek (I1199)

Chrzestni: Stanisław Maciata
Stanisława Skupień

Franosz, Aniela (I14)

Chrzestni: Stanisław Matyga
Marianna Dzierżęga

Furtak, Józef (I1012)

Dane osób żyjących ukryte. Dostępne po zarejestrowaniu.

Cudzich, Józef Stanisław (I2)

Franciszek Czernik Kubanka - uczeń Wyrnala, znakomity basista, jeden z tej grupy najstarszych, którzy jeszcze czynnie uczestniczą w muzykowaniu po karczmach. Franek to lubiany basista, a przede wszystkim bardzo utalentowany, grywał ze wszystkimi nieżyjącymi muzykantami z Białego Dunajca.
Przypis pochodzi ze strony: http://www.gokbialydunajec.pl/muzykanci/bialodunajeccy-muzykanci

Czernik, Franciszek (I2595)

Franciszek Dańko Wyrnal - urodził się 11 listopada 1922 r., był sprytnym i ciekawym świata chłopcem. Mając 18 lat zaczął grać na akordeonie zwanym wtedy organami, a później na skrzypcach i basach. Posiadał talent i zamiłowanie do muzyki góralskiej. W czasie okupacji organizował innych do wspólnego muzykowania, był więźniem „Palace" w Zakopanem, skąd uciekł. Przez 22 lata pracował jako kierowca w MPK, w 1973 r. w czasie powodzi wykazał się walecznością, za co został odznaczony medalem za odwagę. Był znany w całym regionie jako muzykant, który zagrał każdą śpiewkę czy zasłyszaną nutkę. Zmarł 8 marca 1977 r. mając 55 lat.
Źródło:http://www.gokbialydunajec.pl/muzykanci/bialodunajeccy-muzykanci

Dańko, Franciszek (I1584)

Franciszek Ksawery Sapieha herbu Lis (ur. pomiędzy 1741 a 1746, zm. 30 stycznia 1806 lub 10 lutego 1808 w Cienkowicach), ostatni wojewoda smoleński, konsyliarz z Senatu w konfederacji targowickiej.[1]

Był synem Ignacego i Anny z Krasickich, bratem Józefa i Kajetana Michała.

W latach 50. kształcił się w Warszawie, po czym rozpoczął karierę wojskową. W 1763 został porucznikiem w chorągwi petyhorskiej, a od 1768 jej pułkownikiem.

Dzięki protekcji bratanka Kazimierza Nestora Sapiehy otrzymał w 1791 tytuł wojewody smoleńskiego i Order Świętego Stanisława. Był zaliczany do osób przeciwnych Konstytucji 3 maja.

Zmarł 30 stycznia 1806 lub 10 lutego 1808 w Cienkowicach.

Był ojcem Mikołaja i Pawła.
Artykuł pochodzi z Wikipedii.

Sapieha, Franciszek Ksawery (I3379)

Franciszek Świder Zbójnik - był uczniem Wincentego Czernika, dał się poznać jako znakomity podhalański muzykant, tancerz, śpiewak, gawędziarz. Członek wielu zespołów regionalnych – m. in. Zespołu Biały Dunajec, prowadzonego przez Zofię Solarzowwą w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku, czy zespołu Holny z Zakopanego. Laureat wielu nagród w konkursach i przeglądach folklorystycznych, charakterystyczny aktor – zagrał choćby filmie Harnasie do muzyki Karola Szymanowskiego czy w Historii Filozofii po góralsku według ks. Prof. Tischnera. Laureat nagrody imienia Oskara Kolberga. Franciszek Świder zmarł 3 lipca 2010r. w wieku 88 lat.
Przypis pochodzi ze strony: http://www.gokbialydunajec.pl/muzykanci/bialodunajeccy-muzykanci

Świder-Zbójnik, Franciszek (I2621)

Fundator kościoła parafialnego w Białym Dunajcu.

Cudzich, Franciszek (I3203)

godz. 10.00

Ludwina (I1011)

Dane osób żyjących ukryte. Dostępne po zarejestrowaniu.

Szczęch, Bartłomiej Marek (I18)

Dane osób żyjących ukryte. Dostępne po zarejestrowaniu.

Cudzich, Magdalena Aleksandra (I8)

Dane osób żyjących ukryte. Dostępne po zarejestrowaniu.

Rodzina (F7)

Ignacy Piotr Sapieha herbu Lis (ur. przed 1721, zm. 1758) – podskarbi nadworny litewski, wojewoda mścisławski; syn Władysława, brat Karola Józefa, ojciec Józefa, Franciszka Ksawerego i Kajetana Michała.

W 1727 r. przebywał w Dreźnie. W 1732 r. posłował na sejm. Wraz z bratem Karolem popierał Stanisława Leszczyńskiego aż do jego abdykacji w 1736. W 1733 roku podpisał jego elekcję. [1].

Dzięki Janowi Fryderykowi Sapieże otrzymał w 1740 r. cześnikostwo litewskie. Posłował na sejm w 1744 r. W 1746 r. dzięki Familii otrzymał chorągiew pancerną w wojsku koronnym, co jednak nie przekonało Jana Fryderyka do obozu Czartoryskich. W 1748 r. otrzymał Order Orła Białego. W 1750 r. otrzymał województwo mścisławskie. W latach 1752-1753 bezowocnie usiłował uzyskać podkanclerstwo litewskie.

Zmarł nagle 15 kwietnia 1758 w Różanej.
Artykuł pochodzi z Wikipedii.

Sapieha, Ignacy Piotr (I3376)

Iwan Sapieha (ur. w 1486, zm. pomiędzy 4 kwietnia a 19 listopada 1546) – wojewoda podlaski w latach 1529-1541 i witebski w latach 1517-1541, starosta drohiczyński.

Był synem Bohdana Sapiehy, ze względu na podobny czas życia i pełnione urzędy mylony ze stryjem Iwanem.

Rozpoczął karierę na dworze hospodarskim jeszcze za króla Aleksandra, mimo to pierwsze wzmianki o jego pracy pochodzą z lat 1507-1508. W 1508 roku uczestniczy ze stryjem w poselstwie do Moskwy, mającym na celu m.in. uwolnienie z niewoli moskiewskiej jego ojca. Około 1517 obejmuje województwo witebskie. Około 1520 żeni się z Hanną Sanguszkówną.

Był zwolennikiem całkowitej unii Wielkiego Księstwa Litewskiego z Polską, w przeciwieństwie do stronnictwa hetmana Konstantego Ostrogskiego i wojewody wileńskiego Olbrachta Gasztołda, zmierzającego do utrzymania całkowitej odrębności W.Ks.Lit. Mimo sprzeciwu w/w dygnitarzy 4 grudnia 1522 na sejmie wileńskim opozycja uznaje Zygmunta Augusta za Wielkiego Księcia Litewskiego w razie śmierci króla.

W roku 1529 objął województwo podlaskie. Brał udział w poselstwie do Moskwy w latach 1531-1532, gdzie pomimo niezgody cara na dłuższy rozejm uzyskał zawieszenie broni do Bożego Narodzenia 1533. W sierpniu 1533 był jednym z komisarzy królowej Bony zajmującym się przeprowadzaniem dochodzenia w sprawie rozdziału ziem na Litwie. W ciągu dalszej kariery dyplomatycznej posłuje w 1534 do Albrechta Hohenzollerna i ponownie do Moskwy w 1536.

W 1541 zostaje uwięziony w Wilnie i pozbawiony dostojeństw, najprawdopodobniej na skutek intrygi królowej Bony chcącej za pomocą wiernych Koronie dostojników zniszczyć separatystów Wielkiego Księstwa. Po wstawiennictwie Zygmunta Augusta został uwolniony 25 kwietnia 1542.

Zmarł pomiędzy 4 kwietnia a 19 listopada 1546.

Był ojcem Pawła i Iwana.
Artykuł pochodzi ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Iwan_Sapieha_%28zm._1546%29

Sapieha, Iwan (I3228)

Iwan Sapieha lub Jan Sapieha (podpisywał się Joannes) (ur. około 1431, zm. 4 grudnia 1519 w Mordach lub Dubnie) – od 1502 roku starosta brasławski, kanclerz królowej Heleny w latach 1502-1509, pierwszy wojewoda podlaski od 1513, wojewoda witebski od 1511, od 1504 roku najwyższy sekretarz Wielkiego Księstwa Litewskiego i marszałek hospodarski, protoplasta linii kodeńskiej. Był młodszym synem Semena.

Biografia

Pierwsza wzmianka o Iwanie pochodzi z roku 1486, jako beneficjenta myt w Smoleńsku. Zaczął karierę tak jak ojciec od stanowiska pisarza w kancelarii hospodarskiej. W 1488 roku otrzymał od króla Kazimierza Jagiellończyka 5 kop z karczm w Kamieńcu Litewskim i 5 kop z myta w Brześciu Litewskim.

W 1491 posłował do Rzymu do papieża Aleksandra VI w celu zdania sprawozdania z realizacji postanowień Unii florenckiej w Wielkim Księstwie Litewskim. Tam przeszedł na katolicyzm[1][2],, uzyskując od papieża przywilej na wybudowanie w swoich dobrach kościoła, w którym mogliby odprawiać nabożeństwa zarówno duchowni katoliccy, jak i uniccy.

W latach 1497-1499 trzykrotnie posłował do Moskwy, do teścia Wielkiego Księcia Litewskiego Aleksandra Jagiellończyka, Iwana III. Celem poselstw było m.in. skłonienie Iwana III do wojny z Hospodarstwem Mołdawskim (1497), z Turcją, zwrot Kijowa w zamian za uznanie przyjętego przez Iwana III tytułu "pana całej Rusi", czy też zapewnienie go, że jego córka Helena bez przeszkód może wyznawać wiarę prawosławną.

Po koronacji Aleksandra Jagiellończyka w 1501 r. na króla Polski, został w latach 1502-1509 kanclerzem królowej Heleny. Do jego obowiązków należało m.in. czuwanie nad prawosławnym dworem Heleny i pilnowanie osób przybyłych z Moskwy.

Brał udział w wojnie z Moskwą w latach 1502-1503, podczas której została zniszczona duża część jego dóbr. W 1502 posłował do wielkiego mistrza Zakonu Inflanckiego, Waltera von Plettenberga w celu podjęcia wspólnych działań zbrojnych. W 1503 posłłował do Moskwy z listami od królowej Heleny do ojca. Dzięki pośrednictwu królowej poselstwu udało się wynegocjować sześcioletni rozejm obowiązujący od 25 marca 1503. Od 1504 roku występuje w dokumentach jako sekretarz wielki lub pisarz Wielkiego Księstwa Litewskiego. Po śmierci władcy moskiewskiego Iwana III, w 1506 roku Iwan ponownie posłuje do jego następcy Wasyla III w celu potwierdzenia rozejmu, jednak strona moskiewska zrywa te układy.

Po objęciu tronu przez Zygmunta Starego w 1506 zachowuje swoje urzędy, dodatkowo obejmując funkcję sekretarza najwyższego hospodarskiego. Urząd ten sprawował do śmierci, po której został on skasowany.

Pod koniec 1508 bierze udział w kolejnym poselstwie do Moskwy, tym razem m.in. w towarzystwie bratanka, Iwaszki. Poselstwo zawarło pokój na zasadzie status quo, korzystny dla Wasyla III.

W latach następnych coraz częściej przebywa w otoczeniu króla, biorąc udział w wyprawach na Mołdawię w 1509 i zabezpieczaniu granic przed Tatarami w 1510. W 1511 po ustanowieniu województwa witebskiego zostaje jego wojewodą. Brał udział w kampanii moskiewskiej 1514, a pod koniec tego roku otrzymał województwo podlaskie.

Umarł między 9 lutego a 4 grudnia 1517 w swoim dworze w Mordach. Pochowany został albo w Mordach albo w Boćkach, skąd jego ciało zostało przeniesione do Kodnia. 10 listopada 2011 roku, Gimnazjum w Kodniu, w Zespole Placówek Oświatowych w Kodniu, w jubileuszowym roku 500-lecia założenia miasta Kodnia, otrzymało sztandar oraz imię Jana Sapiehy.
Posiadłości

Dużą część życia poświęcił rozwijaniu majętności, budując ją wszystkimi możliwymi środkami, m.in. przez nadania królewskie i hospodarskie, dziedziczenie, wymianę i kupno. Ostatnim co do powstania, ale największym majątkiem były dobra kodeńskie, częściowo zakupione, częściowo otrzymane od króla w 1511. Po uzyskaniu przywileju wybudowania w Kodniu miasta, dobra te stają się siedzibą całej nowej linii rodu Sapiehów. Inne posiadłości jakie nabył Jan Sapieha to Ikaźń z zamkiem, Druja, Poniemuń, a na Podlasiu od 1508 roku Boćki, od 1512 Dubno gdzie wybudował murowany dwór, a w latach 1514-17 dzięki ożenkowi z Elżbieta Hlebowiczówną miasto Mordy gdzie spisał testament i prawdopodobnie zmarł.
Rodzina

Jan Sapieha pozostawił z pierwszego małżeństwa trzech synów: Pawła, Michała i Fryderyka oraz córki: Dobrochnę (żonę Jana Tęczyńskiego z Kraśnika), Bohdanę (żonę Jana Piotrowicza Niemirowicza) i nieznaną bliżej Marynę. Z druga żoną Elżbietą nie miał dzieci.
Artykuł pochodzi ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Iwan_Sapieha_%28zm._1517%29

Sapieha, Iwan Jan (I3235)

Jan Ferdynand Sapieha (ur. 1629, zm. 27 marca 1659) – cześnik wielki litewski.

Był synem Mikołaja i bratem Kazimierza Melchiadesa.

Od jesieni 1642 uczył się w Kolegium Nowodworskiego, a następnie podróżował po Europie Zachodniej.

Służbę wojskową zaczął w 1651, biorąc udział w bitwie pod Beresteczkiem i Białą Cerkwią. W kampanii 1653 brał udział w pułku pod dowództwem Jana Ferdynanda Sapiehy. W 1654 objął po bracie Kazimierzu Melchiadesie chorągiew kozacką. Na przełomie 1655/1656 na krótko przyjął protekcję szwedzką. Po przejściu na stronę Jana Kazimierza brał udział w walkach z Jerzym Rakoczym na Węgrzech (1657), a także w blokadzie Torunia w 1658, gdzie na krótko dostał się do szwedzkiej niewoli. W styczniu 1659 otrzymał urząd cześnika litewskiego.

Zmarł, prawdopodobnie otruty, 27 marca 1659.

Odznaczał się podobno nadprzeciętną siłą fizyczną.

Sapieha, Jan Ferdynand (I3355)

Jan Fryderyk Sapieha (syn Fryderyka) herbu Lis (ur. 1618, zm. 3 czerwca 1664) – pisarz polny koronny.

Był wnukiem Mikołaja, synem Fryderyka i Ewy Skaszewskiej, bratem Tomasza Kazimierza, Krzysztofa Franciszka i Aleksandra Kazimierza.

Uczył się w kolegium jezuickim w Łucku, w 1635 zapisał się do Akademii Krakowskiej, po czym z bratem Tomaszem Kazimierzem wyjechał do Włoch na uniwersytety w Bolonii i Padwie.

Pod koniec lat 30. i w latach 1644-1645 służył w armii francuskiej, m.in. pod dowództwem Kondeusza. Powrócił do kraju ok. 1647.

Brał udział w bitwie pod Żółtymi Wodami, gdzie podczas odwrotu objął dowództwo po rannym Stefanie Potockim. Po całkowitym rozbiciu wojsk dostał się do niewoli tureckiej, w której przebywał do wiosny 1650. W 1652 nie zdążył na bitwę pod Batohemohem, dzięki czemu uzyskał stanowisko pisarza polnego koronnego po straconym po tejże bitwie przez Kozaków Zygmuncie Przyjemskim. Od maja 1653 bierze udział w serii operacji wojskowych przeciwko zagonom tatarskim, dostając się ponownie do niewoli w lutym 1654. Został z niej uwolniony w grudniu 1654.

Posłował na sejm 1655, po czym uczestniczył w bitwie z Kozakami pod Gródkiem Jagiellońskim 20 września 1655. 16 października 1655 przeszedł na stronę Karola X Gustawa, pociągając za sobą uważającego Jana Fryderyka za autorytet w sprawach wojskowych, Jana Sobieskiego. Należał do najgorliwszych stronników szwedzkiego króla. W listopadzie 1655 został wysłany do obozu polskiego pod Brześciem Litewskim jako poseł mający skłonić zebrane wojska do poddania się. W grudniu 1655 zaciągnął dwie chorągwie kozackie. W lutym-marcu 1656 jako naczelny wódz polskiej jazdy osłaniał idące na południe główne siły Karola X Gustawa przed partyznackimi atakami Stefana Czarnieckiego. Brał udział w bitiwe pod Gołębiem. Pod koniec lutego posłował do JJana Zamoyskiego wzywając go do poddania Zamościa królowi szwedzkiemu. Od połowy marca jeźdzcy polscy zaczęli uciekać do Stefana Czarnieckiego. Nie mogąc temu zapobiec, pod naciskiem podwładnych Jan Fryderyk 28 marca sam porzucił szwedzką służbę. Od tego czasu bierze udział w dalszych bitwach w dywizji Czarnieckiego, m.in. w bitwie pod Warszawą, działaniach przeciwko Jerzemu Rakoczemu (1657), blokadzie Prus (1658-1659). Na początku 1659 pułk Jana Fryderyka został przydzielony do dywizji hetmana Stanisława Potockiego. Wiosną 1659 wraz z Janem Sobieskim fortyfikowali Lwów, a następnie do końca 1660 brali udział w walkach z wojskami moskiewsko-kozackimi podczas kampanii ukraińskiej (bitwy pod Lubarem, pod Cudnowem i pod Słobodyszczami).

Za pośrednictwem Jana Sobieskiego zaprzyjaźnił się z jego późniejszą żoną Marią Kazimierą Zamoyską, ówcześnie żoną Jana "Sobiepana" Zamoyskiego, wielokrotnie mediując załagodzenie zatargów pomiędzy przyszłymi małżonkami. Odnawiając swoje kontakty z czasów służby we Francji został zwolennikiem stronnictwa francuskiego, otrzymując od 1663 3000 franków rocznej pensji od dworu Ludwika XIV.

Pod koniec 1663 otrzymał buławę polną litewską, której nie przyjął ze względu na pogarszający się stan zdrowia.

Zmarł 3 czerwca 1664.

Był ojcem Mikołaja Leona, Kazimierza Władysława i Pawła Franciszka.

Na obrazie Wojciecha Gersona sportetowany został z buławą hetmańską, mimo iż hetmanem nigdy de facto nie został. Jest to wynik przerysowania portretu na podstawie wizerunku z Kodeńskiej Galierii portretów Sapieżyńskich.
Artykuł pochodzi z Wikipedii.

Sapieha, Jan Fryderyk (I3364)

Jan Fryderyk Sapieha herbu Lis (ur. 18 października 1680 w Dobratyczach pod Kodniem, zm. 6 lipca 1751 w Łysowodach na Podolu) – kanclerz wielki litewski od 1735.

Był synem Kazimierza Władysława. Po naukach pobieranych w latach 1691-1695 w Brześciu Lit., Lublinie i Warszawie wyjechał w dwuletnią podróż zagraniczną (1700-1702), obejmującą Berlin, Drezno, Pragę, Wiedeń, Paryż, być może także Włochy. Po powrocie do kraju podjął karierę sejmową. W 1706 stał po stronie Stanisława Leszczyńskiego. Przebywał u jego boku aż do klęski Karola XII pod Połtawą. W lipcu 1709 spotkał się w Toruniu z powracającym Augustem II, u którego uzyskał amnestię dla całego domu Sapieżyńskiego. W dalszych latach kontynuował karierę sejmową, otrzymując w 1726 Order Orła Białego, a w 1729 stanowisko marszałka Trybunału Litewskiego.

W 1733 roku podpisał elekcję Stanisława Leszczyńskiego. [1], mimo to szybko przeszedł do stronnictwa Augusta III za obietnicę kanclerstwa wielkiego litewskiego. Kanclerstwo to otrzymał 9 listopada 1735.

Dużą część życia spędził w Kodniu. Z jego inicjatywy powstała Kodeńska Galeria portretów Sapieżyńskich, umieszczona w tamtejszym kościele i składająca się z 70 portretów rodu Sapiehów. Był autorem kilku prac m. in. "Historii przezacnego obrazu kodeńskiego( Toruń , 1720 )" i "Annotacji Historycznych...( Kolonia, 1730 )".

Był żonaty z siostrą Michała Kazimierza Radziwiłła "Rybeńki", Konstancją. Był bezdzietny.
Jednym z jego majątków był Czarnobyl.
Artykuł pochodzi z Wikipedii.

Sapieha, Jan Fryderyk (I3370)

Jan Karol Chodkiewicz herbu Gryf z Mieczem (ur. 1560, zm. 24 września 1621) – hetman wielki litewski od 1605, hetman polny litewski od 1600, wojewoda wileński od 1616, starosta generalny żmudzki od 1599, w 1596 roku mianowany podczaszym litewskim, [1]hrabia na Szkłowie, Nowej Myszy i Bychowie, pan na Mielcu i Kraśniku (w latach 1593-1611). Jeden z najwybitniejszych europejskich dowódców wojskowych początku XVII wieku.

Biografia

Wnuk Hieronima, kasztelana wileńskiego, syn marszałka wielkiego litewskiego i kasztelana wileńskiego Jana Hieronimowicza, oraz wojewodzianki krakowskiej Krystyny Zborowskiej herbu Jastrzębiec.

Zdobywał wykształcenie na Akademii Wileńskiej. W latach 1586-1589 studiował wraz z bratem Aleksandrem filozofię i prawo w jezuickiej akademii w Ingolstadt.
Wojny kozackie i mołdawskie

Swoją karierę wojskową rozpoczął w 1596 od stłumienia powstania hetmana Semena Nalewajki, który wraz z wojskiem kozackim pustoszył miasta na wschodnich ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1599 został starostą generalnym żmudzkim i wziął udział w zwycięskiej wyprawie hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego na Wołoszczyznę w 1600.
Wojna inflancka

W tym też roku został hetmanem polnym litewskim i pod wodzą hetmana wielkiego litewskiego Krzysztofa "Pioruna" Radziwiłła wziął udział w wojnie inflanckiej. W 1601 błyskotliwie pobił armię szwedzką w bitwie pod Kokenhausen. W październiku 1602 objął po Zamoyskim naczelne dowództwo w Inflantach: odebrał Szwedom Dorpat (9-13 kwietnia 1603) i obronił Rygę. 23 września 1604 odniósł zwycięstwo w bitwie pod Białym Kamieniem, gdzie dowodząc oddziałem w sile 2 000 ludzi pobił 7. tysięczną armię szwedzką, kładąc trupem 3 000 Szwedów, przy 150 stratach własnych. Był znakomitym strategiem i mistrzem taktyki, szczególnie umiejętnie potrafił operować formacjami husarii, rzucając ją na wroga w przełomowym momencie bitwy. W 1605 odniósł zwycięstwo nad Szwedami w bitwie pod Kircholmem w czasie wojny o Inflanty w 1605. W bitwie tej jego 4 tysiące żołnierzy pobiło 14. tysięczny korpus szwedzki, kładąc trupem 9 000, zdobywając 60 sztandarów nieprzyjacielskich, 12 dział i rozbijając ich obóz.

Zwycięstwo to rozsławiło imię Chodkiewicza w całym ówczesnym świecie. Gratulacje przysłali mu m.in. papież Paweł V, cesarz Rudolf II Habsburg, król Anglii Jakub I Stuart, sułtan Ahmed I i szach perski Abbas I Wielki. Sejmiki ziemskie I Rzeczypospolitej uchwalały vota, żądając od króla Zygmunta III wynagrodzenia trudów wielkiego wodza. Wkrótce też król przyznał mu buławę wielką litewską (choć jest możliwe, ze otrzymał ją jeszcze przed tym zwycięstwem) i liczne nadania ziemskie.
Rokosz sandomierski i ponowne walki ze Szwedami

W 1607, odwołany z inflanckiego teatru działań, zajął się tłumieniem rokoszu sandomierskiego. W Wielkim Księstwie Litewskim jego wojsko zniosło oddziały rokoszan, sformowane przez wroga Chodkiewiczów kasztelana wileńskiego Janusza Radziwiłła. 6 lipca 1607, dowodząc prawym skrzydłem królewskim pokonał rokoszan w bitwie pod Guzowem. W 1608 doprowadził do podpisania zawieszenia broni ze Szwedami. Jednak już wkrótce, gdy Szwedzi zerwali rozejm i wznowili walkę (1609) został zmuszony ponownie odbijać z rąk szwedzkich Parnawę (Z braku piechoty, w trzaskającym mrozie własnym przykładem skłonił husarię do szturmu na zamek) i Dyjament.
Wojna moskiewska

W czasie wojny polsko-rosyjskiej, stanął na czele wyprawy na Moskwę. 10 września 1611 pospieszył z nieudaną odsieczą oblężonej polskiej załodze moskiewskiego Kremla, ścierając się z powstańcami rosyjskimi. Druga próba odsieczy w 1612 też nie zakończyła się powodzeniem. W latach 1613-1615 przeprowadzał działania osłonowe Smoleńska, dzięki czemu to miasto pozostało w granicach I Rzeczypospolitej. W 1617 został wodzem naczelnym wyprawy królewicza Władysława, która zamierzała odbić Moskwę.

11 października 1617 Chodkiewicz zdobył Dorohobuż, na leże zimowe zapadł w Wiaźmie. W Tuszynie jego wojska zasiliło 20 000 kozaków pod wodzą hetmana Piotra Konaszewicza-Sahajdacznego. Jednak pomimo ponawianych prób zdobycia stolicy Rosji, wyprawa zakończyła się niepowodzeniem.
Obrona Chocimia

Był także dowódcą połączonych wojsk polskich i litewskich w czasie obrony Chocimia przed Turkami w roku 1621. Zmarł w oblężonym przez Turków obozie pod Chocimiem.
Gospodarka i mecenat

Był świetnym administratorem odziedziczonych lub powierzonych sobie dóbr. Wznosił liczne zamki, obwarowywał miasta, fundował kościoły i klasztory. W Kretyndze zbudował kościół i klasztor bernardynów, w 1602 ufortyfikował Lachowicze. Zbudował warownię w Bychowie. W Krożach ufundował w 1614 kościół i kolegium jezuickie, w Nieświeżu kościół jezuicki św. Michała, w Szkudach zbudował kościół św. Trójcy i szkołę dla jezuitów.
Patron

Do 1939 roku imię hetmana nosił 26 Pułk Ułanów Wielkopolskich w Baranowiczach, a w latach 1994-2000 14 Brygada Pancerna Ziemi Przemyskiej w Przemyślu.
Artykuł pochodzi ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Karol_Chodkiewicz

Chodkiewicz, Jan Karol (I3273)

Jan Piotr Sapieha herbu Lis (ur. 1569, zm. 15 października 1611 w Moskwie) – hetman Dymitra Samozwańca II, uczestnik Dymitriad, rotmistrz królewski od 1605, starosta uświacki od 1606, dowódca polskiej załogi na Kremlu, nazywany „«hetmanem»[1] Maryny Mniszchówny[2] i Dymitra Samozwańca II”.
Życiorys

Syn kasztelana kijowskiego Pawła Sapiehy. Pobierał nauki w Akademii Wileńskiej (do 1587), następnie na Uniwersytecie w Padwie. Po powrocie z zagranicy towarzyszył ojcu w walkach z Tatarami i Wołochami. W roku 1600 posłował na sejm z Grodna. Mimo początkowej odmowy przyjęcia listu przypowiedniego od Krzysztofa Radziwiłła „Pioruna” wziął udział w wojnie inflanckiej (1601-1602). 5 marca 1603 jego chorągwie wyróżniły się w bitwie pod Rakiborem (dowództwo Jana Karola Chodkiewicza). W bitwie pod Kircholmem dowodził lewym skrzydłem armii litewskiej. W rokoszu Zebrzydowskiego mimo początkowych sympatii dla rokoszan opowiedział się ostatecznie po stronie króla.
W sierpniu 1607 za namową Lwa Sapiehy ofiarował swoje usługi Dymitrowi Samozwańcowi II. Wspierając go, zajął m.in. Wiaźmę, a także rozbił wojska J. Szujskiego (2 października 1608). Po rozpoczęciu wyprawy moskiewskiej Zygmunta III pierwotnie skłaniał się ku rokowaniom z królem, jednak pod naciskiem reszty wojsk polsko-litewskich skonfederowanych przy Dymitrze przeszedł na ich stronę. 25 czerwca 1610 wojsko to wybrało Jana Piotra na swojego hetmana w miejsce zmarłego Różyńskiego. W lipcpcu udał się do Moskwy, gdzie 27 sierpnia zaprzysiągł umowę z dumą bojarską zobowiązującą wojska do odstąpienia Dymitra i oddania korony carskiej królewiczowi Władysławowi. Po śmierci Dymitra 22 grudnia 1610 próbował zdobyć Kaługę, po czym ruszyzył na Peremyszl, który zajął. Od stycznia do marca 1611 prowadził pertraktacje z bojarami mające doprowadzić bądź to do osłabienia uprzywilejowanych przez króla pozycji wojsk hetmana Żółkiewskiego, bądź to do osadzenia siebie na wakującym troniie carskim. 27 marca 1611 uzyskał od króla obietnicę wypłaty zaległego żołdu – na wieść o tym wojsko postanowiło przejść na stronę króla. Jan Piotr połączył się z nim 8 maja, a 18 czerwca przybył pod Moskwę, nie przejawiając jednak chęci do walki z oblegającymi Kreml wojskami moskiewskimi. Zdemoralizowane brakiem wypłaconego żołdu wojsko popadało w marazm i nie chciało prowadzić żadnych kolejnych walk. 15 września Jan Piotr zachorował i został przeniesiony na Kreml, gdzie zmarł 15 października 1611.
Żonaty z Zofią z Wejherów, był ojcem: Pawła Jana – hetmana wielkiego litewskiego, Andrzeja Stanisława i Jana Sapiehów.
Autor diariusza: Dzieje Marsa krwawego i sprawy odważne, rycerskie przez Wielmożnego Pana Jego Mości Pana Jana Piotra Sapiehę starostę uświadzkiego w monarchii moskiewskiej od roku 1608 do roku 1612 sławnie odprawowane.

Varia
Na obrazie Jana Matejki Kazanie Skargi siedzi u stóp Piotra Skargi.
Postać Jana Piotra Sapiehy wspomniana w rosyjskim filmie Rok 1612 (1612: Chroniki smutnogo wriemieni) w wątku, gdy główny bohater Andriej (Piotr Kisłow), postanawia jako najemnik zatrudnić się w wojsku Hetmana (Michał Żebrowski), podając się za hiszpańskiego najemnika – Alvara (Ramón Langa). Hetman wypowiada zdanie: „służył jeden Hiszpan u Sapiehy”.

Sapieha, Jan Piotr (I3252)

Jan Stanisław Sapieha herbu Lis (ur. 25 października 1589 w Mołodecznie, zm. 10 kwietnia 1635 w Lachowiczach) – marszałek wielki litewski od 1621, marszałek nadworny litewski od 1617, starosta słonimski.

Był synem Lwa, bratem Krzysztofa Michała i Kazimierza Leona.

W latach 1599-1603 uczył się u jezuitów w Akademii Wileńskiej, następnie w latach 1603-1605 w kolegium jezuickim w Braniewie. Dalszą naukę kontynuował za granicą w Würzburgu, Frankfurcie nad Menem i Paryżu. Do kraju powrócił w 1608.

W 1609 został przyjęty na dwór Zygmunta Wazy. W charakterze dworzanina brał udział w wyprawie smoleńskiej, gdzie po upadku Smoleńska otrzymał za zasługi urząd podstolego wielkiego litewskiego (grudzień 1611).

W 1612-1613 odbył drugą podróż zagraniczną po krajach Rzeszy i po Włoszech. Asystował przy wyborze nowego cesarza Rudolfa II.

W 1621 został mianowany marszałkiem wielkim litewskim. W tym też czasie zaprzyjaźnił się z królewiczem Władysławem. Wypowiadał się za zwiększeniem wysiłków w zajęciu przez Władysława tronu moskiewskiego, prewencyjnej likwidacji chanatu krymskiego oraz jak najszybszemu rozwiązaniu problemu szwedzkiego na drodze pokojowej, przez ustępstwa terytorialne w Inflantach i rezygnację Zygmunta III Wazy z tytułu króla szwedzkiego.

W latach 1611-1625 co najmniej sześciokrotnie posłował na sejm.

Brał udział w wojnie ze Szwecją od roku 1625. Nie posiadając talentów wojskowych dał się zaskoczyć armii szwedzkiej pod Walmojzą, gdzie jego korpus został całkowicie rozbity. Zebrawszy resztki wojsk zaczął współdziałać z hetmanem polnym Krzysztoofem Radziwiłłem, rozpoczynając działania zaczepne. Ze względu na nadciągające większe siły szwedzkie byli jednak zmuszeni się wycofać. W czerwcu 1626 dowództwo nad wojskiem litewskim powierzono Aleksandrowi Gosiewskiemu, a Jan Stanisław udał się ze swoim pocztem do Prus, gdzie przebywał Zygmunt III.

Począwszy od roku 1627 zaczął podupadać na zdrowiu, zapadając na nie do końca rozpoznaną chorobę psychiczną. W latach 1628-1629 wyjeżdżał do wód do Czech i Włoch. W 1630 przebywał na dworze cesarskim w Wiedniu.

Po powrocie do kraju brał udział w sejmach 1631 i 1632. Przygotowywał własne oddziały na wyprawę smoleńską Władysława IV w 1633. Król tolerował go w swoim otoczeniu, mimo iż oznaki choroby były coraz bardziej wyraźne. Ostatnie wystąpienie publiczne Jana Stanisława odbyło się w początkach 1635.

Zmarł 10 kwietnia 1635 w Lachowiczach.

Kazanie na pogrzebie[1] wygłosił wybitny poeta Maciej Kazimierz Sarbiewski, SI
Artykuł pochodzi z Wikipedii.

Sapieha, Jan Stanisław (I3260)

Józef Sapieha herbu Lis (ur. w czerwcu 1737, zm. 10 stycznia 1792 w Lachowcach) – krajczy wielki litewski, regimentarz generalny litewski konfederacji barskiej, marszałek powiatu wołkowyskiego w konfederacji barskiej.[1]

Był synem Ignacego i Anny z Krasickich, bratem Franciszka Ksawerego i Kajetana Michała.

W latach 1752-1758 uczył się w warszawskim Collegium Nobilium. W 1758 uzyskał tytuł pułkownika husarskiego, w tym też roku został posłem na sejm. Od 1763 roku członek partii Michała Kazimierza Radziwiłła. 7 maja 1764 podpisał manifest przeciwko rozpoczęciu obrad sejmowych przy obecności wojsk rosyjskich w Warszawie. W grudniu 1766 dzięki protekcji teścia, Józefa Aleksandra Jabłonowskiego uzyskał urząd krajczego wielkiego litewskiego.

Od lipca 1769 aktywnie działał w tworzeniu na Litwie konfederacji barskiej. 5 sierpnia 1769 otrzymał regimentarstwo generalne skonfederowanych wojsk litewskich. Pod naporem wojsk rosyjskich ewakuował się do Prus, pozostawiając wojsko niedoświadczonemu bratu Kajetanowi Michałowi. W roku 1770 na kilka miesięcy zaprzestaje działalności politycznej, przebywając w Gdańsku i u swojego kuzyna, biskupa Ignacego Krasickiego. Posądzany o tchórzostwo i bezczynność nie rezygnował ze stanowiska regimentarza. Mimo ogłoszenia zamiaru, nie wrócił na Litwę, podróżując m.in. do Cieszyna i Drezna. W listopadzie 1771 rozegrał się spór pomiędzy Józefem a hetmanem Michałem Kazimierzem Ogińskim o władzę nad praktycznie nieistniejącą już armią konfederacką. W wyniku sporu podzielono pomiędzy nich władzę, a praktyczne przywództwo nad wojskami litewskimi przejął Szymon Kossakowski. 13 marca 1772 próbował przebić się do oblężonego Wawelu, wyprawa ta zakończyła się jednak kompletnym fiaskiem.

Po klęsce konfederacji wyjechał z żoną Teofilą do Francji. W latach następnych mieszkali w Strasburgu i Paryżu, tonąc powoli w długach. Część majątku w Polsce udało się uratować dzięki przepisaniu ich na syna Józefa, Aleksandra. W 1774 Józef sprzedał swoje pułkownikostwo husarskie bratankowi Kazimierzowi Nestorowi.

Do Polski powrócił w 1777, jego żona pozostała jeszcze przez czas jakiś we Francji. Aby spłacić długi w 1784 sprzedał urząd krajczego wielkiego litewskiego.

Zmarł 10 stycznia 1792 w Lachowcach.

Był ojcem Aleksandra Antoniego.
Artykuł pochodzi z Wikipedii.

Sapieha, Józef (I3378)

Józef Stanek SAC, pseudonim "Rudy", (ur. 6 grudnia 1916 w Łapszach Niżnych na Spiszu, zm. 23 września 1944 w Warszawie) – polski ksiądz pallotyn, błogosławiony Kościoła katolickiego, męczennik II wojny światowej, kapelan zgrupowania "Kryska" Armii Krajowej podczas powstania warszawskiego.
W 1935 po zdaniu matury w wadowickim Collegium Marianum wstąpił do pallotyńskiego nowicjatu w Sucharach nad Notecią, a w 1937 rozpoczął studia w Ołtarzewie. W 1939 podczas ewakuacji seminarium na wschód dostał się do sowieckiej niewoli, skąd uciekł i wrócił do Ołtarzewa.
Święcenia kapłańskie przyjął po ukończeniu studiów filozoficzno-teologicznych w 1941 w Warszawie z rąk abp. Stanisława Galla.
Po święceniach rozpoczął studia na tajnych kompletach na Wydziale Socjologicznym Uniwersytetu Warszawskiego i posługiwał w konspiracji jako kapelan Armii Krajowej, a od 1 sierpnia 1944 uczestniczył w powstaniu warszawskim. Odprawiał w trudnych warunkach nabożeństwa, udzielał pomocy rannym i umierającym, pomagał ludności cywilnej. W ostatnich dniach powstania ks. Stanek zrezygnował z możliwości przeprawy pontonowej na drugi brzeg Wisły. Podczas pacyfikacji Czerniakowskiego Przyczółka wzięty do niewoli przez Niemców, został 23 września 1944 powieszony po torturach na zapleczu magazynu przy ul. Solec w Warszawie.
14 kwietnia 1945 zwłoki ks. Stanka ekshumowano i złożono w zbiorowej mogile przy ul. Solec w Warszawie. 4 marca 1946 przeniesiono je na Cmentarz Powązkowski, a 5 listopada 1987 złożono w kwaterze zgrupowania AK „Kryska” znajdującej się na tym cmentarzu. W 1994 przy skrzyżowaniu ulic Wilanowskiej i Solec postawiono pomnik ku czci ks. Stanka i wszystkich walczących na tym terenie w oddziałach Armii Krajowej i Wojska Polskiego.
Jan Paweł II ogłosił ks. Józefa Stanka błogosławionym w gronie 108 męczenników II wojny światowej 13 czerwca 1999 w Warszawie wraz z drugim pallotynem – ks. Józefem Jankowskim.
Wezwanie bł. Józefa Stanka nosi kaplica w stołecznym Muzeum Powstania Warszawskiego, a jego imię główna aleja w Parku Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza na warszawskim Solcu.
Artykuł pochodzi ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Stanek

Stanek, Józef (I2688)

Kajetan Michał Sapieha herbu Lis (ur. 13 lutego 1749 w Kodniu, poległ 23 maja 1771 pod Lanckoroną), marszałek połocki konfederacji barskiej.

Był synem Ignacego i Anny z Krasickich, bratem Józefa i Franciszka Ksawerego.

Od 1768 był zaangażowany w spisek mający na celu skonfederowanie całej Litwy. W początkach 1769 odbył podróż w okolice Krakowa i być może na Słowację w celu koordynacji działań konfederacji. Przez pewien czas był emisariuszem swojej kuzynki, Anny z Sapiehów Jabłonowskiej. Po klęsce konfederacji na Litwie pod koniec 1769 przejął od uchodzącego do Prus brata Józefa resztki oddziałów konfederackich, z którymi musiał jednak się szybko wycofać.

W latach 1770-1771 brał udział w szeregu akcji politycznych i militarnych na terenie Korony, m.in w atakach na Sandomierz i Kazimierz pod Krakowem.

Poległ 23 maja 1771 w bitwie pod Lanckoroną w walce z oddziałami Aleksandra Suworowa.

Źródło historyczne na temat Kajetana Michała Sapiehy to m.in. Ewarysta Kuropatnickiego, zachowana jedynie w rękopisie. Znajdują się w niej utwory na temat śmierci Sapiehy, na przykład Wiersz na śmierć Jaśnie Oświeconego Księcia Kajetana Sapiehy Wojewodzica Mcisławskiego
Artykuł pochodzi z Wikipedii.

Sapieha, Kajetan Michał (I3380)

Karol Józef Sapieha herbu Lis (ur. przed 1718, zm. 20 marca 1768) – wojewoda brzeskolitewski, syn Władysława, brat Ignacego.

W 1718 r. marszałkował sejmikowi brzeskiemu. W 1730 r. został pisarzem polnym litewskim. W 1733 roku podpisał elekcję Stanisława Leszczyńskiego[1], lecz wkrótce, jako nieliczny z Sapiehów przeszedł na stronę Augusta III. W 1735 r. otrzymał chorągiew husarską królewskiego znaku. W 1744 r. otrzymał Order Orła Białego. W 1748 r. wybrany wojewodą brzeskim. W czasie elekcji 1763 r. poparł Stanisława Augusta Poniatowskiego, od którego otrzymał w 1766 r. Order św. Stanisława.

Po śmierci brata zajął się osieroconymi bratankami, rozpoczynając szereg procesów o należne im dobra. Zmarł w Wisznicach 20 marca 1768.
Artykuł pochodzi z Wikipedii.

Sapieha, Karol Józef (I3375)

Kazimerz Melchiades Sapieha (ur. 1625, zm. 10 stycznia 1654 w Krzepicach), dworzanin królewski, starosta krzepicki.

Był synem Mikołaja i bratem Jana Ferdynanda.

W 1646 posłował na sejm. W 1647 był dworzaninem pokojowym Władysława IV. Na elekcji 1648 reprezentował województwo brzeskolitewskie.

Uczestniczył w wyprawie zborowskiej (1649), a także w bitwach pod Beresteczkiem i Białą Cerkwią (1651). W kampaniach 1652-1653 brał udział w pułku dowodzonym przez Jana Fryderyka Sapiehę.

Zmarł w Krzepicach 10 stycznia 1654.
Artykuł pochodzi z Wikipedii.

Sapieha, Kazimierz Melchiades (I3354)

Kazimierz Leon Sapieha (syn Lwa) herbu Lis (ur. 15 lipca 1609 w Wilnie, zm. 19 stycznia 1656 w Brześciu), podkanclerzy litewski od 1645, marszałek nadworny litewski od 1637, pisarz wielki litewski i sekretarz królewski od 1631.

Był synem Lwa, bratem Jana Stanisława i Krzysztofa Michała.

Po początkowej nauce w domu i Akademii Wileńskiej został wysłany w 1621 wraz z bratem Krzysztofem Michałem na studia zagraniczne, głównie w Monachium i Ingolstadcie. W 1624 brat zachorował na gruźlicę, co spowodowało powrót obu Sapiehów do domumu. Po krótkim leczeniu brata ponownie udali się na zachód Europy, tym razem na uniwersytet w Lowanium, gdzie immatrykulował się w 1627. Resztę roku spędzili w Brukseli, po czym przenieśli się do Włoch, studiując w Bolonii (1628) i Padwie (1629). Postępująca choroba brata zmusiła ich w 1629 do powrotu do kraju.

Posłował na sejm 1631, w lipcu tego roku otrzymał tytuł sekretarza królewskiego a 22 września pisarstwo wielkie litewskie. W tymże czasie został zatrudniony przy porządkowaniu archiwum Rzeczypospolitej. Brał udział w sejmie konwokacyjnym w 16322. W styczniu 1635 posłował do Moskwy w celu zaprzysiężenia przez cara pokoju w Polanowie. W maju 1637 otrzymał marszałkostwo nadworne litewskie. Posłował na sejm 1637. 6 marca 1645 otrzymał podkanclerstwo litewskie. Posłował na sejm 1647. W 1648 został przez umierającego Władysława IV wyznaczony na jednego z czterech egzekutorów testamentu. W czasie elekcji poparł Jana Kazimierza, mimo iż wcześniej popierał królewicza Karola Ferdynanda, który zlecił ze swojego ramienia Kazimierzowi Leonowi "rządy" na Litwie podczas bezkrólewia.

W latach 1648-1651 przebywał głównie w otoczeniu króla, biorąc udział w interwencji zbaraskiej, zakończonej ugodą w Zborowie, a także w bitwie pod Beresteczkiem. Cały czas był w konflikcie z Januszem Radziwiłłem, mając nadzieję na uzyskanie buławy wielkiej litewskiej. Uczestniczył w większości sejmów w latach 1652-1655. Zdecydowanie przeciwstawił się ugodzie Janusza Radziwiłła z Karolem X Gustawem. Jesienią 1655 w okolicach Brześcia Litewskiego koordynował działania szlachty uciekającej przed Rosjanami i Szwedami, będąc jednym z pierwszych i głównych ognisk oporu w tamtych rejonach. Jego aktywność malała wraz z pogarszającym się stanem zdrowia, dopiero jednak po klęsce pod Wierzchowiczami w listopadzie 1655 zgodził się formalnie przyjąć protekcję szwedzką. Na początku 1656 otrzymał polecenie od Jana Kazimierza posłowania do cara Aleksego w celu negocjacji pokojowych.

Polecenia tego nie mógł już wypełnić, umierając w Brześciu 19 stycznia 1656.
Artykuł pochodzi z Wikipedii.

Sapieha, Kazimierz Leon (I3267)

Notatki

Szybkie linki

Kontakt

Informacje administratora